Ngân hàng thương mại dâng lãi suất, NHNN bơm mạnh tiền

Khoảng 2 tuần nay, lãi suất trên trị trường liên ngân hàng tăng mạnh, kéo theo lãi suất trên thị trường dân cư cũng có dấu hiệu tăng theo. Trong khi đó, để đảm bảo nhu cầu cao của hệ thống, NHNN đã phải bơm ra hàng chục ngàn tỷ đồng.

Ông Nguyễn Đức Hùng Linh, Giám đốc phân tích và tư vấn đầu tư khách hàng cá nhân của CTCP Chứng khoán Sài Gòn cho hay, sau một thời gian bình ổn, lãi suất liên ngân hàng đã tăng mạnh lên trên 4,5% ở tất cả kỳ hạn. Trong đó, lãi suất qua đêm tăng mạnh nhất.

Nhu cầu vốn của hệ thống tăng cao khiến NHNN đã phải bơm 44.544 tỷ đồng ra thị trường qua kênh OMO trong tháng 10/2018, tập trung vào tuần cuối - mức cao nhất trong tháng từ đầu năm 2018 đến nay. Còn nếu tính cả lượng tín phiếu bán mới và đáo hạn, trong tháng 10 vừa qua, NHNN đã bơm ròng 92.065 tỷ đồng ra thị trường.

Lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh, đẩy lãi suất trên thị trường dân cư tăng theo. Trong tháng 10 vừa qua, hàng loạt ngân hàng tiếp tục điều chỉnh nhẹ lãi suất tiết kiệm nhiều kỳ hạn.

Lãnh đạo nhiều ngân hàng thương mại cho rằng, thanh khoản của một số ngân hàng nhỏ hơi căng thẳng, song thanh khoản chung của hệ thống vẫn đảm bảo an toàn. Việc ngân hàng thương mại tăng nhẹ lãi suất là để đáp ứng nhu cầu tín dụng cuối năm tăng cao, trong khi tăng trưởng huy động đang chậm hơn tăng trưởng tín dụng. Thêm vào đó, trong tháng 11 này, sẽ có thêm ngân hàng được nới room tín dụng, nên cũng góp phần làm tăng áp lực với tiền đồng (VND).

Ngoài ra, xu hướng giảm giá của nhân dân tệ (CNY) và tăng giá của USD cũng khiến lãi suất VND có xu hướng tăng lên để tự bảo vệ mình. TS. Nguyễn Đức Thành, Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) cho rằng, nếu USD tiếp tục tăng và CNY tiếp tục mất giá, thì NHNN có thể tiếp tục nâng lãi suất lên để bảo vệ tỷ giá. Tuy nhận định đây là giải pháp ứng phó cần thiết để thích ứng với chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, song ông Thành cho rằng, việc tăng lãi suất sẽ dẫn tới những hệ lụy cho doanh nghiệp trong năm 2019 và 2020.

Chung nhận định này, đại diện Ngân hàng HSBC cũng cho rằng, trong trường hợp lạm phát tăng lên khoảng 4%, tỷ giá chịu thêm sức ép từ USD và CNY, thì sẽ không loại trừ khả năng NHNN phải nâng lãi suất để tạo sức hấp dẫn cho VND, bảo vệ ổn định vĩ mô trong nước.

Áp lực tăng dần với lạm phát

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng, ngoài lý do nhu cầu tín dụng tăng cao cuối năm, một trong những nguyên nhân nữa khiến lãi suất tiền đồng tăng mạnh thời gian gần đây là việc nhiều doanh nghiệp trước đây vay ngoại tệ, song giờ lo lắng với tỷ giá nên đã chuyển sang vay bằng VND.

“Thanh khoản của hệ thống nhìn chung không đáng lo, nhưng nhu cầu vốn tăng cao, nên lãi suất tăng nhẹ là dễ hiểu. Tôi cho rằng, không đặt ra vấn đề giảm lãi suất trong thời điểm hiện nay, mà nên yêu cầu giữ ổn định, nếu có tăng lãi suất thì chỉ tăng nhẹ”, ông Nghĩa nói.

Được biết, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 3/11, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu NHNN phải có phương án từ giờ đến cuối năm để đảm bảo không tăng lãi suất huy động, lãi suất liên ngân hàng nhằm tạo thêm sự linh hoạt khi ứng phó với các diễn biến bất lợi trên thị trường tài chính thế giới và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung gia tăng.

Tuy lãi suất huy động tăng nhẹ, nhưng lãi suất cho vay vẫn khá bình ổn. Hiện lãi suất cho vay áp dụng cho các hợp đồng ký mới vẫn chưa tăng, song nhiều ngân hàng cho hay, sang năm 2019, lãi suất cho vay có thể tăng nhẹ đối với các lĩnh vực không ưu tiên hay các doanh nghiệp kinh doanh có nhiều rủi ro. Thực tế, hiện nay, các ngân hàng tìm kiếm khách hàng cho vay không dễ, nên việc nâng lãi suất cho vay cũng phải rất thận trọng.

Theo chuyên gia kinh tế, TS. Bùi Quang Tín, xu hướng tăng lãi suất với VND hiện nay khá rõ ràng, do cả áp lực lạm phát trong nước lẫn những áp lực trên thế giới.

“Với tình hình hiện nay, khả năng giảm lãi suất, ít nhất cho đến đầu năm tới, là rất khó. Việc giữ ổn định mặt bằng lãi suất đã là một cố gắng lớn”, TS. Bùi Quang Tín nhận định.