"Đồng nghiệp càng thân thiết với nhau thì càng không đến nhà nhau", nhà sáng lập tập đoàn Honda Soichiro Honda từng viết như vậy trong một cuốn sách của mình. Ông cho rằng mỗi gia đình đều là một không gian riêng, có con cái, sở thích cũng khác nhau. Không ai muốn bị người khác nhìn thấy và cũng không muốn nhìn thấy của ai. Nếu lỡ thấy rồi thì đến một lúc nào đó sẽ xuất hiện thêm nhiều thứ cảm xúc khác. Thậm chí còn có thể dẫn đến hiềm khích, đố kỵ lẫn nhau.

"Tôi thấy những chuyện như thế thường gây ra lắm rắc rối khó gỡ. Nếu không ai đến nhà ai cả thì sẽ không có vấn đề gì xảy ra. Ngay cả phó giám đốc Fujisawa là bạn tâm giao của tôi đấy, chúng tôi cũng chỉ gặp nhau ở công ty. Ông ấy chưa bao giờ đến nhà tôi mà tôi cũng chưa bao giờ đến nhà ông ấy. Tôi thấy thế là rất hay", ông bật mí.

Quan điểm của Soichiro Honda khá lạ nhưng lại trùng với nghiên cứu có tên "Bạn bè không có lợi ích: Hiểu về mặt tối của tình bạn nơi làm việc" của trường quản lý Wharton. Tất nhiên các tác giả cũng biết rằng có một hoặc hai người bạn tại nơi làm việc của bạn có thể làm cho bất kỳ công việc nào thú vị hơn hoặc thậm chí dễ chịu hơn, bù lại những khoảnh khắc của sự căng thẳng hiện hữu hoặc căng thẳng thường xuyên với những câu chuyện cười và tán dóc cà phê.

Nghiên cứu này đề xuất một khuôn khổ để tổ chức và hiểu những lý do để từ đó khắc phục những điểm chưa ổn trong các mối quan hệ công sở.

Bạn bè, đồng nghiệp muốn và cần những thứ khác nhau

Đầu tiên, các tác giả xác định bốn "tính năng cốt lõi" của tình bạn và các mối quan hệ đồng nghiệp vốn đã có nhiều khác biệt:

- Tình bạn là tự nguyện; giống như gia đình, tuy nhiên, bạn không lựa chọn đồng nghiệp của mình.

- Bạn bè liên hệ với nhau một cách không chính thức. Những nhiệm vụ, vai trò gắn kết trở thành động lực chính thức và có thể trở nên cứng nhắc.

- Bạn bè để đáp ứng các mục tiêu cảm xúc như kết nối và hạnh phúc. Đồng nghiệp lại là những người chia sẻ cùng 1 nhà tuyển dụng, mục tiêu công việc hay thậm chí là việc miễn cưỡng thực hiện nhiệm vụ.

- Với bạn bè không có điểm số hay đánh giá, thang đo. Ở công sở, các mối quan hệ phần lớn mang tính giao dịch.

Với những khác biệt cơ bản này, bạn có thể lờ mờ nhận thấy mặt tối của tình bạn công sở. Người bạn đồng nghiệp của bạn có thể đang tìm kiếm sự bảo đảm về giá trị của dự án hoặc mong đợi một số hỗ trợ khi đề xuất họ đưa ra. Nhưng nếu bạn không đồng ý với tầm nhìn của họ hay hoài nghi về hiệu suất làm việc gần đây, họ cần một phê bình từ bạn? Điều gì xảy ra nếu đó là thứ Hai và bạn không có thời gian để phân tích vấn đề hôn nhân của bạn mình, nhưng bạn có thể thấy cô ấy cần trò chuyện như thế nào. Thậm chí có thể khóc một chút hoặc uống đồ rượu ngay lập tức?

Một vấn đề được chỉ ra là khi bạn tham gia sâu vào tình bạn nơi làm việc, công việc dễ bị chi phối tình cảm và mất tập trung để xử lý tại văn phòng, đặc biệt là khi xung đột giữa các cá nhân phát sinh. Khi tình huống giữa bạn bè tại văn phòng quá mãnh liệt, một người thậm chí có thể cân nhắc rời bỏ công việc của họ chỉ để cứu vãn mối quan hệ, hoặc sự nghiệp của họ, hoặc cả hai, các tác giả nghiên cứu lưu ý.

Tình bạn đẹp có thể khiến công sở trở nên xấu xí

Thật không may, nó không chỉ là tình huống giữa các cá nhân mà còn có thể gây lộn xộn môi trường làm việc.

Khi tình bạn văn phòng trở nên cố thủ, họ có thể tái tạo bầu không khí cô đặc và cô lập những người khác. Điều đó sẽ gây tổn thất cho những đồng nghiệp khác trong văn phòng tùy vào mức độ ảnh hướng khác nhau về mặt cảm xúc. Hay tâm lý cố thủ này có khả năng gây tổn hại đến lợi nhuận hay khả năng sáng tạo của tổ chức.

"Họ cảm thấy hài lòng và hạnh phúc với mối quan hệ nhưng không biết gì về tác động của mình tới xung quanh", nghiên cứu này chỉ ra. Vì vậy tác giả nghiên cứu cho rằng phải thật thận trọng về tình bạn hay vòng tròn kết bạn tại nơi làm việc cũng như nhận thức được không gây ảnh hưởng tới công việc. Điều đó thậm chí còn đúng hơn nếu bạn ở vị trí thâm niên cao vì bạn cần phải thể chế hóa các quy trình đảm bảo sự công bằng.

Mạng xã hội làm cho mọi thứ trở nên công khai, tốt hơn và tệ hơn

Đồng nghiệp thường được kết nối ngay trên Facebook, Instagram và các trang mạng xã hội khác, điều này có thể đe dọa nhiều hơn mối quan hệ giữa các nhân viên, các tác giả cho biết. "Ồ, những người đồng nghiệp này đã đi cùng nhau và chơi mà không có tôi. Bạn có thể thậm chí không nhìn thấy âm mưu đó với người trong văn phòng", một người được phỏng vấn nghiên cứu cho biết.

Ngoài ra còn có nguy cơ rằng việc tiết lộ của bạn trên mạng xã hội có thể tác động mạnh mẽ hơn tới bạn trên văn phòng. Đó là sự bất hòa hay gây nhầm lẫn cho đồng nghiệp, xa hơn có thể dẫn đến các xung đột tồi tệ.

Tuy nhiên cũng không thể phủ nhận mạng xã hội cũng có thể tăng cường mối quan hệ giữa các đồng nghiệp. Nếu Facebook cho phép bạn thấy rằng một đồng nghiệp đang trải qua một căn bệnh trong gia đình, có thể bạn sẽ cho họ nghỉ ngơi. Hay bạn có thể biết rõ hơn những gì đang diễn ra trong cuộc đời họ để có cách ứng xử phù hợp.

Kết luận: Bạn bè đích thực sẽ vượt qua sóng gió

Có một điều đáng tiếc khác khi phát triển tình bạn chốn công sở là bạn bị thu hút bởi những người giống mình, bạn có thể sẽ phải cạnh tranh cho cùng một lợi thế, nguồn tài nguyên. Nhưng những người bạn thực sự gần gũi thường có thể sống sót qua loại thử nghiệm căng thẳng đó. Các nhà tâm lý học nói rằng khi một tình bạn là sâu sắc sẽ làm giảm khả năng cạnh tranh. "Có một mối quan hệ hình chữ U ngược giữa sự gần gũi tình bạn tại nơi làm việc và những trải nghiệm xung đột lợi ích", báo cáo viết.