Ông Lộc chính là người đã cùng các hiệp hội doanh nghiệp đề xuất với Thủ tướng Chính phủ chọn 13/10 hàng năm là ngày doanh nhân Việt Nam. Ông Lộc cũng đã từng nghiên cứu và tích cực phổ biến tư tưởng Hồ Chí Minh về doanh nghiệp và doanh nhân.

Ông Lộc cũng là người đầu tiên đưa ra thông điệp "Doanh nhân - người lính thời bình" để tôn vinh các doanh nhân Việt Nam tiêu biểu. Nhân dịp ngày doanh nhân 13/10, phóng viên đã có cuộc trò chuyện với ông Vũ Tiến Lộc - để hiểu hơn vai trò và những thách thức của doanh nhân trong bối cảnh mới.

Là người có nhiều gắn bó với cộng đồng doanh nghiệp, ông nhận thấy thế nào về vai trò đội ngũ doanh nhân trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay?

Có thể khẳng định công cuộc hội nhập quốc tế chính là việc của doanh nhân, doanh nghiệp. Chính phủ là người định hướng, hỗ trợ, tạo ra môi trường tốt cho các doanh nghiệp… Còn việc thành bại trong hội nhập là cho chính đội ngũ doanh nhân làm nên.

Sau một quá trình cải cách mở cửa 30 năm đến nay, đội ngũ doanh nghiệp Việt Nam đã trưởng thành hơn rất nhiều. Việc hình thành đội ngũ doanh nhân ngày càng đông đảo, vững vàng là thành quả quan trọng nhất của chúng ta.

Doanh nghiệp Việt đã dày dạn hơn rất nhiều trên thương trường. Mở cửa hội nhập buộc doanh nghiệp phải cạnh tranh ngay chính trên thị trường nội địa. Chính thành tích tăng trưởng của Việt Nam trong thời gian qua đã cho thấy sự đóng góp của đội ngũ doanh nhân.

Doanh nhân Việt Nam - họ cũng là những người có đầy nặng lượng, có tinh thần sáng tạo. Chính phẩm chất này rất phù hợp với yêu cầu phát triển của nền kinh tế mới, nền kinh tế thông minh. Tôi rất hy vọng đội ngũ doanh nghiệp Việt có những bước đột phá hơn trong thời gian tới.

Chúng ta đang chuẩn bị cho APEC. Với sự kiện rất lớn này, sắp tới Việt Nam sẽ là nơi hội tụ của những người kiến tạo ra nền kinh tế thế giới, khu vực. Các CEO hàng đầu thế giới, khu vực cũng sẽ có mặt ở Việt Nam. Đây chính cơ hội doanh nghiệp tiếp cận, học hỏi, tham gia thảo luận chính sách trên phạm vi toàn cầu, tăng cường khả năng kết nối.

Sau hội nghị thượng đỉnh doanh nghiệp APEC lần này, Việt Nam và các nền kinh tế thành viên sẽ tạo ra những động lực mới cho hội nhập, liên kết và tăng trưởng kinh tế ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương... Còn nờ năm 2006, sau khi chúng ta tổ chức thành công APEC, nền kinh tế có mức tăng trưởng khá mạnh những năm sau đó. Tôi hy vọng lần này cũng vậy...  

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn đã tiếp cận phương thức phát triển bền vững. Việc các doanh nghiệp đang tiếp cận chuẩn mực toàn cầu, đặc biệt là chuẩn mực về phát triển bền vững là tín hiệu rất phấn khởi.

Nhưng tôi nhấn mạnh không chỉ doanh nghiệp lớn, mà các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ cũng phải tiếp cận theo cách thức này. Chỉ bằng cách phát triển bền vững thì các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ mới lớn được.

Một doanh nghiệp rất lớn mà không đạt được chuẩn phát triển bền vững thì nguy cơ đổ sụp trong tương lai là có thể. Trong khi đó các doanh nghiệp dù nhỏ lại có thể lớn mạnh lên khi đáp ứng được tiêu chuẩn phát triển bền vững. Đạt chuẩn bền vững sẽ là yếu tố quyết định sống còn của doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay. 

Với mô thức phát triển này, sự tăng trưởng của nền kinh tế hôm nay không ảnh hưởng tới mai sau theo kiểu “đời cha ăn mặn, đời con khát nước”.

Vốn, thị trường có phải những khó khăn lớn đối với doanh nghiệp trong quá trình tiếp cận phát triển bền vững không, thưa ông?

Tôi nghĩ vốn, công nghệ chỉ là một vấn đề. Vấn đề như tôi đã từng nói, chính việc đầu tư phát triển bền vững sẽ là cơ hội thị trường lớn cho các doanh nghiệp. Đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp huy động được vốn đầu tư.

Các doanh nghiệp nếu không phát triển bền vững rất khó tiếp cận nhà đầu tư và khách hàng. Phát triển bền vững không phải "phú quý sinh lễ nghĩa" mà đấy chính là lợi ích cho chính các doanh nghiệp.

Phải nói rằng phát triển bền vững và đạt các chuẩn mực phát triển bền vững chính là giấy thông hành cho doanh nghiệp có thể vào thị trường thế giới. Cho nên quy mô thị trường, khả năng huy động nguồn lực tùy thuộc rất nhiều vào phương thức phát triển bền vững của doanh nghiệp,

Nhà đầu tư, người tiêu dùng giờ khắt khen hơn rất nhiều, khó tính hơn rất nhiều. Một trong các tiêu chuẩn quan trọng để họ quyết định đầu tư hay sử dụng chính là sự bền vững.

Chính phủ đã có chương trình phát triển bền vững, hướng doanh nghiệp phát triển theo mô hình bền vững. Trong quá trình đó, việc chia sẻ thông tin, giới thiệu mô hình bền vững là hoạt động rất thiết thực. Người ta có thể hiểu lợi ích của bền vững, nhưng nhiều người trong số đó không biết sẽ phải làm thế nào cả.

Ngoài ra, vấn đề tiếp cận tài chính đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đang rất quan trọng, không chỉ riêng Việt Nam mà là vấn đề toàn cầu. Một trong những nội dung thảo luận tại APEC lần này là làm sao để tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tiếp cận được tài chính.

Chính phủ Việt Nam cũng đã và đang có nhiều biện pháp thúc đẩy vấn đề này bằng cách khuyến khích ngân hàng cung ứng tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, tìm cách để hạ thấp lãi suất cho vay.

Có thể khẳng định rằng sẽ cần khoảng thời gian khá dài mới khắc phục được những khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nguồn vốn doanh nghiệp hiện nay dựa vào nhiều hệ thống ngấn hàng. Vốn tự có của doanh nghiệp tương đối hạn chế. Những doanh nghiệp này thường không có tài sản thế chấp bảo đảm. Trong khi ngân hàng dựa chủ yếu vào việc thế chấp này.

Chính vì vậy, Chính phủ đang khuyến khích chủ trương cho vay theo cơ sở tín chấp, lịch sử tín dụng của doanh nghiệp… Kỳ vọng những cách thức đó sẽ giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ giải quyết được vấn đề tài chính. Tuy nhiên, cũng phải nhấn mạnh thêm rằng bản thân các doanh nghiệp cũng phải nỗ lực để tăng cường số vốn tự có.

Xin cám ơn ông về cuộc chia sẻ này!