Chứng quyền mua do công ty chứng khoán (CTCK) phát hành, có ưu điểm như vốn đầu tư thấp so với mua chứng khoán cơ sở nên nhà đầu tư có cơ hội thu được tỷ suất lợi nhuận cao.

Một số quy định nhằm hạn chế rủi ro

Theo Nghị định số 60/2015/NĐ-CP của Chính phủ, tổ chức phát hành CW phải có vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu từ 1.000 tỷ đồng trở lên, không có lỗ lũy kế, đồng thời không bị đặt trong tình trạng cảnh báo, tạm ngừng hoạt động, đình chỉ hoạt động, hoặc trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá sản… Theo thống kê đến ngày 30/6/2017, trong số 74 CTCK thành viên của HOSE, có khoảng 12 CTCK đáp ứng đủ các điều kiện để trở thành tổ chức phát hành CW.

Để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán cho người sở hữu, trước khi phát hành CW, tổ chức phát hành phải ký quỹ tài sản đảm bảo thanh toán (tiền, chứng chỉ tiền gửi hoặc có bảo lãnh thanh toán của ngân hàng lưu ký) tại ngân hàng lưu ký trong suốt thời gian có hiệu lực của chứng quyền, với giá trị ký quỹ tối thiểu là 50% giá trị đợt chào bán.

Tổ chức phát hành có nghĩa vụ tạo lập thị trường cho CW, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư có thể bán lại CW bất kỳ thời điểm nào nếu nhà đầu tư không muốn nắm giữ đến ngày đáo hạn.

Nhằm hạn chế rủi ro thao túng giá cổ phiếu cơ sở của CW, nhất là vào gần ngày CW đáo hạn, pháp luật quy định, giá cổ phiếu cơ sở để xác định việc thực hiện chứng quyền là bình quân giá đóng cửa của cổ phiếu cơ sở trong 5 ngày giao dịch liền trước ngày đáo hạn (không bao gồm ngày đáo hạn).

Đặc biệt, cổ phiếu cơ sở cho CW phải nằm trong rổ chỉ số VN30 hoặc HNX30 và đáp ứng các điều kiện cao về thanh khoản, mức vốn hóa cũng như tỷ lệ tự do chuyển nhượng

Cơ hội thu lãi cao, nhưng có nguy cơ mất vốn

Sở hữu chứng quyền mua, nhà đầu tư sẽ có lãi khi giá cổ phiếu cơ sở xác định việc thực hiện chứng quyền cao hơn giá thực hiện (là mức giá được ghi trước trong chứng quyền). Mức chênh này càng cao thì mức lãi của người sở hữu chứng quyền mua càng lớn.

Ví dụ về chứng quyền mua: tổ chức phát hành HSC, chứng khoán cơ sở là cổ phiếu VNM, ngày phát hành 26/3/2018, ngày giao dịch cuối cùng 26/3/2018, ngày đáo hạn 28/6/2018, giá VNM hiện tại 133.000 đồng, tỷ lệ chuyển đổi 1:1 (số CW cần có để đổi lấy 1 cổ phiếu VNM, nhưng thời gian đầu triển khai, nhà đầu tư chỉ được thực hiện thanh toán bằng tiền mặt), giá thực hiện 133.000 đồng (mức giá để nhà đầu tư mua VNM vào ngày chứng quyền đáo hạn), giá chứng quyền là 5.600 đồng (số tiền nhà đầu tư bỏ ra để sở hữu 1 chứng quyền).

Ngày 27/6/2018, HOSE sẽ tính toán và công bố giá thanh toán của cổ phiếu VNM. Giả sử bình quân giá đóng cửa của cổ phiếu VNM trong 5 ngày giao dịch liền trước ngày 28/6/2018 là 143.000 đồng thì giá trị của một chứng quyền mua là 10.000 đồng. Theo đó, nhà đầu tư sẽ lãi 4.400 đồng/CW, tương đương mức lãi 78,5%. Trong khi đó, nếu bỏ tiền ra mua cổ phiếu VNM, mức lãi chỉ là 7%.

Trường hợp ngược lại, giá thanh toán bằng hoặc thấp hơn 133.000 đồng thì nhà đầu tư mất 5.600 đồng/CW.

Chứng quyền được niêm yết trên HOSE nên nhà đầu tư có thể giao dịch nhằm hiện thực hóa lợi nhuận, cắt lỗ, hoặc thu hồi vốn.

Trường hợp cổ phiếu cơ sở xảy ra các sự kiện như trả cổ tức, phát hành cổ phiếu thưởng… trong thời gian chứng quyền mua chưa niêm yết, thì tại ngày giao dịch không hưởng quyền, giá thực hiện CW sẽ được HOSE điều chỉnh theo mô hình định giá Black Scholes.