Tỷ suất lãi gộp, hay biên lãi gộp [(doanh thu – giá vốn)/doanh thu] là cách thức nhanh chóng để so sánh một công ty với đối thủ cạnh tranh hoặc các chỉ số trung bình ngành. Nó cũng có thể được sử dụng để so sánh hiệu quả hiện tại của công ty với quá khứ, đặc biệt là tại các thị trường mà giá cả hàng hóa biến động đáng kể. Ngoài ra, tỷ suất lãi gộp còn cho thấy mức độ hấp dẫn của các ngành nghề kinh doanh khác nhau.

Trên 3 sàn chứng khoán hiện có hơn 1.000 doanh nghiệp niêm yết/đăng ký giao dịch đủ các ngành nghề khác nhau khiến việc lựa chọn cổ phiếu trở nên khó khăn với những nhà đầu tư nghiệp dư. Do đó, tìm ra những cổ phiếu có biên lãi gộp cao là một trong những yếu tố quan trọng để ra quyết định đầu tư.

Theo thống kê, hiện có khá nhiều doanh nghiệp trên sàn chứng khoán có tỷ suất lãi gộp từ 40% trở lên, điều này có nghĩa tạo ra doanh thu 10 đồng thì lợi nhuận chưa bao gồm các chi phí phát sinh (chi phí bán hàng, quản lý, tài chính, thuế) đạt ít nhất 4 đồng.

Quán quân về tỷ suất lãi gộp trên sàn hiện là CTCP Chiếu xạ An Phú (APC) với tỷ suất lãi gộp trong 9 tháng đầu năm 2017 đạt 70%. Nếu chỉ tính riêng quý 3 thì tỷ suất lãi gộp thậm chí lên tới 72%. Một điểm đáng chú ý là biên lãi gộp của An Phú có sự cải thiện mạnh trong khoảng 5 năm trở lại đây, từ mức 46% năm 2012 lên con số 70% hiện nay.

Được biết, An Phú hiện là cái tên đáng chú ý nhất trong lĩnh vực chiếu xạ khử trùng các loại thủy hải sản, rau củ quả với thị phần khoảng 60%, bỏ xa các đối thủ xếp sau như Thái Sơn (thị phần thứ 2 và đang nắm giữ trên 50% cổ phần APC), Sơn Sơn (chủ yếu chiếu xạ hoa quả) hay Trung tâm Chiếu Xạ Hà Nội (bắt đầu chiếu xạ hoa quả từ tháng 4/2016 nhưng công suất còn thấp).

Một cái tên đáng chú ý khác có biên lãi gộp cao là CTCP Khu công nghiệp Nam Tân Uyên (NTC) với biên lãi gộp trong nhiều năm qua ổn định trong mức 60-70%, thậm chí lên mức 86% vào năm 2016. Trong 9 tháng đầu năm, biên lãi gộp NTC chỉ còn 68% nhưng vẫn là mức khá cao.

Theo tìm hiểu, NTC là đơn vị kinh doanh khu công nghiệp với hai cổ đông lớn là Tập đoàn Cao Su và CTCP Cao su Phước Hòa, dự án KCN Nam Tân Uyên của NTC nhận được rất nhiều lợi thế mà không phải Khu công nghiệp nào cũng có được. Tính tới nay, NTC đang phát triển 2 khu công nghiệp là Nam Tân Uyên và Nam Tân Uyên mở rộng (NTU GĐ2) với tổng diện tích là 621ha. Quỹ đất mà NTC phát triển được chuyển đổi chủ yếu từ đất trồng cây cao su của PHR. Đây là điểm lợi thế lớn của NTC khi không phải thực hiện công tác đền bù, giải tỏa mặt bằng vốn mất nhiều thời gian và chi phí.

Vinamilk (VNM) cũng là một trong những doanh nghiệp có biên lãi gộp cao nhất TTCK Việt Nam và liên tục cải thiện trong những năm gần đây. Nếu như vào năm 2011, biên lãi gộp Vinamilk chỉ quanh ngưỡng 30% thì trong 9 tháng đầu năm đã lên trên 48%.

Theo ước tính, Vinamilk hiện đang nắm giữ 57,8% thị phần sữa Việt Nam, tăng nhẹ so với mức 55,9% cuối năm 2016. Trong đó có sự đóng góp rất lớn của sữa nước tăng từ 55,8% lên 58,1%; sữa chua uống tăng từ 33,8% lên 39,1%; sữa bột pha sẵn trẻ em tăng từ 21,1% lên 32,7%. Các mặt hàng sữa bột, sữa đặc và sữa chua ăn tiếp tục duy trì thị phần ở mức cao.

Một số doanh nghiệp có biên lãi gộp cao nhất TTCK VN

Dược Hậu Giang (DHG) cũng duy trì biên lãi gộp trong những năm qua ổn định ở mức 40- 50%. Trong 9 tháng đầu năm 2017, biên lãi gộp DHG ở mức 45%. Nhìn chung, không chỉ Dược Hậu Giang mà các doanh nghiệp dược như Traphaco, Domesco, Imexpharm, Pymephaco…đều có biên lợi nhuận ở mức cao so với thị trường chung.

Doanh nghiệp mới lên sàn Vincom Retail (VRE) cũng có biên lợi nhuận gộp khá tốt và có xu hướng cải thiện mạnh trong những năm qua. Nếu như năm 2015, biên lãi gộp Vincom Retail chỉ là 34% thì trong 9 tháng đầu năm 2017 đã tăng lên 50%.

Được biết, Vincom Retail đang sở hữu và vận hành hệ thống TTTM có quy mô lớn nhất và có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất ở Việt Nam. Tính đến 30/6/2017, Vincom Retail đang vận hành 40 TTTM tại 21 tỉnh thành, với tổng diện tích mặt bằng bán lẻ lên đến 1,1 triệu m2. Bên cạnh đó, Vincom Retail còn có 22 dự án đang triển khai xây dựng và 51 đang trong giai đoạn phát triển cũng tại thời điểm trên.

Cổ phiếu tăng trưởng phi mã

Với biên lãi gộp vào hạng “top” thị trường, không bất ngờ các cổ phiếu kể trên nhận được sự quan tâm lớn của giới đầu tư và đã tăng trưởng phi mã. Tính đến hết phiên giao dịch 21/11, thị giá APC đạt xấp xỉ 68.000 đồng, tăng gần 4 lần so với đầu năm. Tương tự, NTC cũng tăng gần gấp đôi so với đầu năm.

VNM cũng là một trong những cái tên “hot” nhất TTCK Việt Nam năm 2017 với mức tăng 55% so với thời điểm đầu năm. DHG mặc dù đang trong nhịp điều chỉnh kéo dài vài tháng nay nhưng so với đầu năm, cổ phiếu này cũng đã tăng 65%.

Còn với VRE, mặc dù mới lên sàn trong vào đầu tháng 11 nhưng cổ phiếu này đã lập tức thu hút sự quan tâm của giới đầu tư, đặc biệt nhà đầu tư nước ngoài và mức giá hiện đã tăng 50% so với mức chào sàn.

Những cổ phiếu có biên lãi gộp cao đều tăng mạnh trong năm 2017

Ngoài các cổ phiếu kể trên, trên TTCK còn khá nhiều doanh nghiệp có tỷ suất lãi gộp liên tục cải thiện trong những năm qua như PNJ, MWG, HPG, PTB, CVT…và cổ phiếu các doanh nghiệp này đều nằm trong top tăng trưởng của thị trường.