Thời gian qua, sự bùng nổ của loại hình xổ số Mega 6/45 của Công ty xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) đã khiến thị trường xổ số Việt Nam có nhiều thay đổi. Thị phần của các hãng xổ số truyền thống đang ngày càng bị phân chia. Để cạnh tranh với Vietlott, 2 tháng gần đây, nhiều hãng xổ số truyền thống đã liên tục tung ra loại hình mới là xổ số tự chọn. Theo đó, người mua được quyền lựa chọn những con số, những lô ưa thích để tham gia dự thưởng. Kết quả trúng thưởng được xác định ngay sau khi quay số mở thưởng vé số truyền thống.

Trên thực tế hình thức xổ số này không mới vì ở miền Bắc, nhiều đơn vị xổ số đã phát hành loại vé này những năm qua. Còn miền Nam mới chỉ "xôm tụ" khi Vietlott xuất hiện, tác động đến thị trường.

Trong 21 công ty xổ số kiến thiết khu vực phía Nam, doanh nghiệp tại 8 tỉnh đã triển khai sản phẩm vé tự chọn. Gần đây nhất là Hậu Giang và Đồng Nai. Hầu hết, loại vé số tự chọn này chỉ phát hành trong phạm vi địa giới hành chính của mỗi tỉnh với mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng và 50.000 đồng (không được chơi mệnh giá khác). Kết quả để trả giải sẽ dựa trên kết quả xổ số kiến thiết truyền thống cùng ngày của các tỉnh phía Nam, bao gồm: TP HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Tây Ninh, Bình Dương, Tiền Giang.

Điểm đáng chú ý của loại hình vé số tự chọn này so với Vietlott là thay vì in bộ số tự chọn của người mua bằng máy thì hầu hết sẽ được thực hiện bằng hình thức thủ công, đại lý sẽ là người điền số mà khách chọn vào tờ vé số đã phát hành sẵn. Cũng chính điều này khiến nhiều khách hàng cho rằng, thực tế loại hình vé số mới ra là “số đề cách tân”?

Trao đổi với VnExpress, đại diện Xổ số Đồng Nai cho biết, vé số tự chọn này cũng na ná với hình thức lô tô hay số đề, nhưng hoạt động minh bạch hơn nhiều. Bởi lẽ, đại lý sẽ ghi số người mua chọn lên hai phần, phần cùi (cuống) vé được giữ lại và một phần vé đưa cho người mua. Trước giờ công bố kết quả, công ty sẽ tiến hành thu lại cùi vé từ tất cả các đại lý. Người trúng số phải mang vé có mã số và thông tin trùng khớp với cùi vé mới được nhận thưởng. Không những thế, với giá trị trúng thưởng trên 10 triệu đồng của một tờ vé, khách hàng phải đóng thuế theo luật định của Nhà nước. Việc trao thưởng sẽ thực hiện tại trụ sở chính công ty.

Đồng quan điểm, theo các công ty xổ số kiến thiết Trà Vinh, Hậu Giang, vé số tự chọn giống số đề nhưng tiền thu được nộp vào ngân sách Nhà nước để thực hiện các hoạt động cộng đồng. Ngoài ra, việc đa dạng hóa loại hình vé số trúng thưởng sẽ làm hạn chế được tình trạng số đề do tư nhân kinh doanh trái phép.

Dẫu vậy, các đơn vị vé số truyền thống cho biết, doanh số bán được của loại hình mới này chưa nhiều vì đa phần chỉ phục vụ trong tỉnh. Tuy nhiên, để tránh mất thị phần về tay đối thủ mới là Vietlott, các đơn vị vé số địa phương đang ngày càng đa dạng hóa loại hình và đẩy mạnh hơn nữa hoạt động này. Không những vậy, mới đây, các công ty xổ số còn thống nhất tăng mức thưởng của vé số truyền thống lên 2 tỷ đồng và giờ muốn lên 12 tỷ đồng với giải đặc biệt, còn mức trúng cho loại vé số tự chọn cũng lên tới gần 100 triệu.

Đánh giá về cả hai loại hình vé số mới này, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển cho rằng, thực chất vé số tự chọn của các hãng truyền thống là hình thức số đề. Tuy nhiên, ưu điểm của xổ số tự chọn so với số đề là khi chơi số đề dễ xảy ra trường hợp mâu thuẫn, lừa gạt. Còn xổ số tự chọn hợp pháp và được pháp luật bảo vệ khi quyền lợi của người tham gia bị ảnh hưởng. Mặt khác, nguồn thu của xổ số mang lại ngân sách cho Nhà nước, trong khi số đề đem lại nguồn thu riêng cho cá nhân hoặc đơn vị mở tự phát.

Đứng ở góc độ cạnh tranh, ông Hiển cho rằng, tùy vào tính chất sản phẩm và trình độ tổ chức của đơn vị phát hành, do vậy, loại hình xổ số tự chọn của các hãng truyền thống vẫn không hấp dẫn được như Vietlott với giải thưởng cộng dồn cao, mọi hoạt động in vé và bán vé sử dụng đa phần là công nghệ. Trong khi đó, vé số tự chọn của các hãng truyền thống vẫn phát hành theo hình thức thủ công. Bên cạnh đó, người chơi ngày càng mất niềm tin vào vé số truyền thống nên lượng người mua không nhiều.