Đây là khẳng định của Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) Trần Văn Dũng khi trao đổi với PV TBTCVN về dự thảo Quyết định sửa đổi Quyết định số 87/QĐ-UBCK ngày 25/1/2017 của Chủ tịch UBCKNN đang đưa ra lấy ý kiến thành viên thị trường. Văn bản này nếu được đồng thuận sẽ sớmban hành và dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/2/2018.

* PV: Một số ý kiến bày tỏ sự lo ngại về dự kiến điều chỉnh margin là “siết margin” của cơ quan quản lý. Xin ông cho biết, bản chất của việc điều chỉnh margin lần này và vì sao UBCKNN là quyết định như vậy?

Tôi khẳng định là việc điều chỉnh margin không phải là động thái “siết margin”, mà thực chất chỉ là đưa tỷ lệ này về lại quỹ đạo của tỷ lệ ban đầu để phù hợp bối cảnh thực tiễn phát triển của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam hiện nay. Ông Trần Văn Dũng

- Ông Trần Văn Dũng: Tôi khẳng định là việc điều chỉnh margin không phải là động thái “siết margin”, mà thực chất chỉ là đưa tỷ lệ này về lại quỹ đạo của tỷ lệ ban đầu để phù hợp bối cảnh thực tiễn phát triển của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam hiện nay.

Như chúng ta đã biết, quy định về giao dịch ký quỹ bắt đầu được chính thức ban hành và áp dụng từ năm 2011 bằng Quyết định số 637/QĐ-UBCK với tỷ lệ ký quỹ ban đầu là 60% (nhà đầu tư phải ký quỹ 60% và công ty chứng khoán (CTCK) cho vay 40% giá trị chứng khoán mua được).

Sau một thời gian áp dụng, trước tình hình thị trường có quy mô thanh khoản chưa cao (khoảng 3.000 tỷ đồng/ngày), nhằm hỗ trợ thanh khoản, tăng cầu cho thị trường, đầu năm 2013, UBCKNN đã thực hiện điều chỉnh giảm tỷ lệ ký quỹ ban đầu xuống 50%. Tỷ lệ này tiếp tục được duy trì cho đến nay theo Quyết định số 87/QĐ-UBCK ngày 25/1/2017 của Chủ tịch UBCKNN.

Tuy nhiên, từ cuối năm 2016 đến nay, TTCK Việt Nam có sự tăng trưởng mạnh cả về chỉ số và quy mô giao dịch. Chỉ số VN-Index đạt mốc trên 1.000 điểm, cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây, thanh khoản có sự cải thiện mạnh đạt bình quân 5.000 tỷ đồng/phiên, đặc biệt những ngày đầu năm 2018, thanh khoản liên tục tăng mạnh, có ngày giao dịch đạt trên 10.000 tỷ đồng. Mức vốn hóa toàn thị trường đạt vượt mức 70% GDP.

Trước thực tế đó, cơ quan quản lý nhận thấy mục tiêu điều chỉnh giảm tỷ lệ ký quỹ đã đạt được và để hỗ trợ sự tăng trưởng bền vững của TTCK, tăng cường vị thế quảntrị rủi ro cho các CTCK, nên cần điều chỉnh tỷ lệ ký quỹ ban đầu trở lại mức 60% như trước.

Tôi cho rằng, tỷ lệ này phù hợp với thông lệ quốc tế, đặc biệt là tại các thị trường mới nổi, có mức độ biến động thị trường cao.

* PV: Cũng có ý kiến cho rằng, việc xem xét điều chỉnh tỷ lệ margin ban đầu từ cơ quan quản lý cho thấy sự “căng thẳng” về tổng dư nợ margin trên thị trường hiện tại. Ông có quan điểm thế nào về điều này?

- Ông Trần Văn Dũng: Theo quan điểm của tôi, ý kiến trên chưa thực sự chuẩn xác. Trong bối cảnh quy mô, thanh khoản thị trường tăng, thì tổng dư nợ margin nhiều khả năng cũng sẽ tăng theo. Tuy nhiên, dư nợ margin tăng là so sánh với trước đây và hoàn toàn không đồng nghĩa với việc “chạm ngưỡng” hay “vượt ngưỡng” hoặc “quá căng thẳng”.

Việc xem xét điều chỉnh tỷ lệ margin chỉ đơn thuần giải pháp mang tính thời điểm theo từng giai đoạn và vì mục tiêu đảm bảo cho thị trường phát triển bền vững là hàng đầu.

Cơ quan quản lý sẽ có biện pháp để xử lý nghiêm những công ty “vượt rào” margin. Ảnh: DT

Theo số liệu giám sát của UBCKNN cho thấy, tổng dư nợ giao dịch ký quỹ do các CTCK tài trợ cho thị trường đến cuối năm 2017 đạt khoảng 38 nghìn tỷ đồng, tăng 50% so với thời điểm cùng kỳ năm 2016, chiếm khoảng 1% mức vốn hóa thị trường. Qua tham khảo một số TTCK trên thế giới, tỷ lệ dư nợ giao dịch ký quỹ/mức vốn hóa thị trường ở mức khoảng 2%. Như vậy, tỷ lệ của thị trường Việt Nam vẫn trong ngưỡng an toàn theo thông lệ thế giới.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, ngoài nguồn vốn cho vay giao dịch ký quỹ từ các CTCK, còn có nguồn vốn khác từ ngân hàng và các tổ chức, cá nhân khác. Do vậy, trên thực tế mức tài trợ cho giao dịch chứng khoán lớn hơn mức 1% vốn hóa thị trường.

Ngoài ra, dư nợ ký quỹ cũng ở mức tương đối so với tổng vốn chủ sở hữu của các CTCK. Việc tiếp tục tăng có thể có những ảnh hưởng đến mức độ an toàn của hệ thống các CTCK. Và đây mới là lý do chính yếu cần điều chỉnh để hướng tới tính an toàn, bền vững cho CTCK nói riêng và thị trường nói chung.

Quy định này chỉ ảnh hưởng đến khoản vay mới phát sinh sau ngày có hiệu lực mà không ảnh hưởng đến các khoản vay đã giải ngân trước đó. Tôi khẳng định, các giới hạn cho vay hiện nay vẫn trong hạn mức quy định và theo khẩu vị rủi ro của từng CTCK, giá trị tài sản đảm bảo cho các khoản vay tính theo giá thị trường vẫn cao, trung bình từ 2,5 đến 3 lần dư nợ cho vay. Đồng thời, về dài hạn nó giúp thị trường tăng trưởng bền vững hơn; tăng cường năng lực, vị thế quản trị rủi ro cho các CTCK.

* PV: Vậy trong thời gian tới, UBCKNN sẽ có biện pháp gì để tăng hiệu quả hoạt động cho hệ thống CTCK, trong đó bao gồm là việc giám sát hoạt động margin, thưa ông?

- Ông Trần Văn Dũng: Thời gian qua, với lộ trình tái cầu trúc từ cơ quan quản lý và sự tự thân thay đổi, hoạt động của các CTCK đang có nhiều bước tiến rất tích cực cả về “lượng và chất”.

Tuy nhiên, CTCK là doanh nghiệp kinh doanh có điều kiện và có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của thị trường; do đó, vì mục tiêu tăng “chất” cho TTCK, trong thời gian tới, bên cạnh các nhóm đối tượng khác, cơ quan quản lý sẽ tiếp tục có thêm nhiều biện pháp để hỗ trợ các công ty tăng chất lượng hoạt động.

Trong các nhóm giải pháp này, việc tiếp tục tăng cường giám sát các CTCK sẽ được chúng tôi chú trọng. Bên cạnh việc giám sát các chỉ tiêu an toàn tài chính, chất lượng hồ sơ tư vấn… thì trong bối cảnh thanh khoản thị trường tăng mạnh, giám sát dịch vụ margin cũng sẽ chặt chẽ hơn, nhằm tạo sức bền và sự ổn định cho dòng tiền trên thị trường. Những công ty “vượt rào” margin chắc chắn sẽ có biện pháp xử lý nghiêm từ phía cơ quan quản lý.

* PV: Xin cảm ơn ông!