Ngày mai (28/6), chứng quyền có bảo đảm (Covered Warrant - CW) sẽ chính thức giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Người Đồng Hành có buổi phỏng vấn ông Nguyễn Đức Thông, Giám đốc Giao dịch Phái sinh CTCP Chứng khoán SSI (HoSE: SSI) về những vấn đề xoay quanh sản phẩm mới và những tác động tới thị trường Việt Nam.

- Góc nhìn của ông về thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay?

- Thị trường Việt Nam còn rất nhiều dư địa và đang phát triển. Các sở giao dịch và Chính phủ có quan điểm rất mở trong việc tạo sản phẩm mới. Luật chứng khoán cũng đang được sửa đổi với nhiều điểm mới. Đây là các thông tin rất tích cực.

Dù vậy, thị trường vẫn tồn tại một số vấn đề. Đơn cử như gần đây khối lượng giao dịch trên thị trường không cao, đó có thể là điểm cần lo lắng. Tuy nhiên, tôi tin rằng với Luật Chứng khoán sửa đổi, vấn đề này sẽ được giải quyết. Nhà đầu tư sẽ tự tin hơn khi tham gia giao dịch, qua đó thị trường cải thiện thanh khoản.

- Ông đánh giá thế nào về sản phẩm CW sắp ra mắt?

- CW là sản phẩm mới và là lựa chọn tốt cho nhà đầu tư ở thời điểm này. Các thông tin không tốt về bất ổn trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đan xen với một số tín hiệu tích cực như tỷ trọng cổ phiếu Việt Nam tăng trong rổ thị trường cận biên, đang ảnh hưởng trái chiều tới thị trường Việt Nam.

Điều này khiến các nhà đầu tư khó đưa ra lựa chọn mua hay không mua. Nhà đầu tư có thể đánh giá một cổ phiếu tốt nhưng không chắc chắn về khả năng tăng giá do những tác động vĩ mô. Trong trường hợp trên, họ có thể mua CW với mức giá rẻ hơn, ví dụ chỉ bằng 10% chứng khoán cơ sở. Nếu lỗ, nhà đầu tư sẽ mất tối đa 10% nhưng nếu cổ phiếu tăng giá sẽ lãi gấp nhiều lần nhờ tính đòn bẩy.

CW là sản phẩm thú vị giúp nhà đầu tư hạn chế rủi ro nhưng sử dụng được đòn bẩy. Tuy nhiên, để theo kịp thế giới và sử dụng được nhiều chiến thuật đầu tư phức tạp hơn, thị trường vẫn cần phát triển thêm một số sản phẩm mới như chứng quyền bán. Dĩ nhiên, điều này phải đi từng bước và bước đầu tiên sẽ là chứng quyền mua.

Ông Nguyễn Đức Thông, Giám đốc Giao dịch Phái sinh SSI. Ảnh: Nhật Minh.

- Nhưng cũng có ý kiến cho rằng đòn bẩy trong CW là “con dao hai lưỡi”?

- Thực chất không có gì là miễn phí. Khi bạn dùng đòn bẩy, bạn sẽ chấp nhận mất quyền phí. Nhưng điểm tốt là quyền phí thấp nên nhà đầu tư đầu tư CW sẽ giới hạn được khả năng lỗ của mình thay vì đầu tư cổ phiếu. CW sẽ giúp cho nhà đầu tư bỏ ra phí thấp nhưng vẫn dùng được đòn bẩy và cũng là cách giới hạn rủi ro.

- Mức độ quan tâm của nhà đầu tư với sản phẩm mới này ra sao?

- Tại Việt Nam, qua một số buổi hội thảo tôi thấy nhà đầu tư trong nước cũng khá quan tâm đến CW và điều này có thể phản ánh phần nào đó thanh khoản của thị trường. Dĩ nhiên còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác. Giá phát hành cũng sẽ ảnh hưởng tới quyết định tham gia của nhà đầu tư.

Tương tự, phía nhà đầu tư ngoại cũng khá quan tâm vì chứng quyền có bảo đảm là cách tiếp cận khác với các doanh nghiệp giới hạn “room” mà trước đây họ không thể đầu tư. Tuy nhiên, với một sản phảm mới, nhà đầu tư ngoại cũng có sự dè chừng nhất định, họ không biết sản phẩm này có hoạt động như lý thuyết hay không, hoặc thanh khoản như thế nào.

Vì vậy, tôi cho rằng khoảng 1 - 2 tháng sau khi chứng quyền vận hành, dần dần, thị trường sẽ bắt đầu sôi động. Ban đầu, một số nhà đầu tư sẽ đứng ngoài quan sát, sau đó họ sẽ tham gia. Tôi có nói chuyện với một số nhà đầu tư nước ngoài, họ bày tỏ sự quan tâm nhưng cũng có một số điều kiện họ đưa ra và cần phải xem xét để đạt được thỏa thuận.

Trên thế giới, thanh khoản của chứng quyền tại Thái Lan và Đài Loan khá tốt. Tuy nhiên, chứng quyền không thành công ở Trung Quốc và nước này đã đổi sang quyền chọn (options).

- Có những lo ngại dòng vốn sẽ dịch chuyển từ chứng khoán cơ sở sang chứng quyền. Góc nhìn của ông?

- Thực chất khối lượng chứng quyền chuẩn bị phát hành thấp hơn nhiều so với chứng khoán cơ sở. Vì vậy dòng vốn dịch chuyển, nếu có cũng rất nhỏ. Bên cạnh đó, các công ty chứng khoán khi phát hành chứng quyền sẽ phải mua vào cổ phiếu để phòng ngừa rủi ro (hedging). Điều này dù tác động không nhiều nhưng cũng sẽ ảnh hưởng tích cực tới thị trường cơ sở.

Ở Mỹ, thanh khoản của thị trường quyền chọn, một sản phẩm gần tương tự chứng quyền, có khối lượng rất cao. Thanh khoản có thể lên tới hàng triệu quyền chọn mỗi phiên. Nhưng khác với Việt Nam, thị trường Mỹ cung cấp rất nhiều sản phẩm dạng này cho nhà đầu tư với nhiều mức kỳ hạn không chỉ hàng tháng, hàng quý. Có nhiều quyền chọn kỳ hạn ngắn. Các nhà đầu tư hiểu rất rõ về sản phẩm, có chiến thuật giao dịch phức tạp và liên tục nhưng an toàn và hiệu quả.

- Ông có lời khuyên gì cho các nhà đầu tư cá nhân khi giao dịch sản phẩm CW?

- Trên thế giới, nhà đầu tư tham gia thường là tổ chức. Nhà đầu tư cá nhân rất ít khi tham gia với những sản phẩm phức tạp, nếu có thì giao dịch những sản phẩm phức tạp rất ít nhà đầu tư cá nhân giao dịch, nếu có thì khối lượng cũng rất nhỏ. Với thị trường Việt Nam, chứng quyền mua có độ phức tạp không cao. Nhà đầu tư cá nhân chỉ cần hiểu cách định giá, tính toán rủi ro vẫn có thể giao dịch một cách tự tin.

Nếu muốn đầu tư hiệu quả hơn, nhà đầu tư có thể tìm hiểu thêm về một số công thức trong đầu tư phái sinh, ví dụ như công thức định giá chứng quyền, quyền chọn. Từ công thức này, họ có thể xác định các mức độ rủi ro khác nhau. Tính chất sản phẩm chứng quyền có bảo đảm sẽ không bao giờ thay đổi, vì vậy có thể áp dụng công thức định giá tại mọi thị trường.

Dù vậy, Việt Nam sẽ có một số vấn đề như rủi ro thanh khoản thấp, bị làm giá... Đây chính là điều mà nhà đầu tư và công ty chứng khoán phải cẩn trọng trong quá trình đầu tư. Tuy nhiên, chứng khoán cơ sở được lựa chọn làm CW thuộc danh mục VN30 đã được sàng lọc về thanh khoản, có vốn hóa lớn, có tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng cao nên rủi ro để bị thao túng đã giảm đi rất nhiều. Do đó, nhà đầu tư có thể an tâm rằng CW ra đời dựa trên các cổ phiếu đó sẽ có ít rủi ro bị làm giá, thao túng.