Trong bối cảnh những quan ngại mang tính toàn cầu liên quan đến rác thải nhựa dùng 1 lần, một bộ luật mới có thể giúp Nhật Bản thoát khỏi tình trạng lạm dụng các sản phẩm làm từ nhựa.
Nhật Bản đang gấp rút thực hiện mục tiêu này trước khi hội nghị thượng đỉnh G20 diễn ra trong tháng 6 tới đây tại thành phố Osaka. Chính quyền Thủ tướng Shinzo Abe muốn tận dụng cơ hội này để có thể đạt được một thỏa thuận chung với mục tiêu giảm thiểu lượng rác thải nhựa phát tán ra môi trường biển.
Nhưng những thống kê kỷ lục về lượng rác thải nhựa của quốc gia Đông Á này khó có thể đem ra để làm ví dụ. Tỷ lệ rác thải nhựa bình quân đầu người của Nhật Bản cao thứ 2 trên thế giới, chỉ đứng sau Mỹ, theo dữ liệu của Liên Hợp Quốc.
“Chúng tôi hoàn toàn tin tưởng rằng lượng rác thải bình quân đầu người có thể được cắt giảm và chúng tôi đang cân nhắc những cách làm phù hợp”, theo Kentaro Doi, giám đốc chương trình đối phó rác thải nhựa thuộc Bộ Môi trường Nhật Bản.
Ảnh: AFP.
Trong năm 2018, chính phủ Nhật Bản đã đề xuất một giải pháp nhằm đối phó với tình trạng trên, với mục tiêu giảm 25% tổng lượng rác thải nhựa lên đến 9,4 triệu tấn mỗi năm hiện nay cho đến năm 2030.
Một trong những điểm quan trọng trong đề xuất này là việc các doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh phải tiến hành áp giá lên sản phẩm túi nylon, một biện pháp đã được rất nhiều quốc gia trên thế giới sử dụng thành công.
“Điều chúng tôi sẽ làm là gắn giá trị thương mại lên mỗi sản phẩm túi nhựa. Chúng tôi muốn mọi người hãy cân nhắc kỹ rằng họ có thực sự cần thiết sử dụng chúng hay không”, Doi nói.
Các quan chức chính phủ cũng chỉ ra rằng Nhật Bản tham gia vào “cuộc chơi” khá muộn. Trước đó, rất nhiều các quốc gia khác đã yêu cầu các doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh phải áp giá lên các sản phẩm túi nylon. Thậm chí loại sản phẩm này còn bị cấm sử dụng hoàn toàn tại một vài quốc gia.
“Chúng ta đang đi sau nhiều quốc gia khác”, Doi chia sẻ. Qua đó, ông cũng bổ sung thêm rằng chính sách thắt chặt việc sử dụng túi nylon ở Nhật Bản sẽ chính thức có hiệu lực sớm nhất là vào năm 2020.
Tuy nhiên bản sự thảo luật này còn thiếu đi những giải pháp cụ thể nhằm giảm thiểu việc sử dụng những sản phẩm nhựa dùng 1 lần khác như ống hút và cốc nhựa.
Với việc chưa có nhiều những động thái cương quyết từ phía chính phủ, chính quyền và doanh nghiệp tại các địa phương buộc phải tự hành động.
Thị trấn Kamikatsu, nằm gần với cố đô Kyoto, tự đặt ra một loạt các mục tiêu về rác thải nhựa cho đến năm 2020, trong khi Kyoto từ lâu đã yêu cầu các đơn vị kinh doanh sử dụng túi nylon phải tính phí cho sản phẩm đó.
Trong một siêu thị tại Makuhari, phía đông thủ đô Tokyo, có một hàng dài người xếp hàng chờ thanh toán và toàn bộ hàng hóa được chứa trong những chiếc túi có thể dễ dàng tái sử dụng.
Siêu thị này nằm trong chuỗi các siêu thị thuộc sở hữu của tập đoàn Aeon. Tập đoàn này từ năm 2013 đã bắt đầu tính phí sử dụng túi nylon đối với khách hàng của mình và quy định này được áp dụng trên toàn hệ thống với 1.631 siêu thị.
“Đa số khách hàng của chúng tôi đều hiểu động cơ nằm sau việc làm này. Nhiều người đã mang những chiếc túi của riêng họ khi đi siêu thị. Trong trường hợp họ quên, họ cũng sẵn lòng trả một khoản tiền nhỏ để sử dụng túi nylon”, theo Haruko Kanaamaru, giám đốc bộ phận thuộc đơn vị trách nhiệm xã hội của tập đoàn Aeon.
"Nếu như khách hàng yêu cầu sử dụng một chiếc túi, họ sẽ phải trả khoản tiền 5 yên (0,05 USD). Chúng tôi sẽ cung cấp cho họ một chiếc túi làm từ nguyên liệu sinh học có thể dễ dàng phân hủy trong môi trường".
Ảnh: AFP.
Kanamaru cho biết chính sách này đã giúp giảm thiểu việc sử dụng túi nylon với số lượng lên đến 270 triệu chiếc trong năm 2017, cho dù khách hàng vẫn sử dụng loại túi đựng này cho các sản phẩm hoa quả, rau và các sản phẩm đông lạnh.
“Khoảng 80% khách hàng của chúng tôi đang sử dụng những chiếc túi mà họ mang theo từ nhà hoặc sẽ từ chối dùng những chiếc túi nhựa”, bà chia sẻ.
Yumi Takahashi là một trong số những khách hàng đó. Bà luôn mang theo một chiếc túi có thể tái sử dụng mỗi khi ra ngoài.
“Tôi chỉ cần cố một tí thôi là hoàn toàn có thể không sử dụng túi nylon và các sản phẩm nhựa khác rồi”, bà cho biết và cũng cảm thấy sốc khi được cho xem hình ảnh những sinh vật biển đang phải chịu những hệ quả từ rác thải đại dương trên toàn cầu.
Nhưng bà Kanamaru cũng cho biết, không phải ai cũng có suy nghĩ giống như bà. “Một vài khách hàng cho biết họ có thể sẽ dừng sử dụng túi nylon nhưng không phải bây giờ”.
“Đây chính là thời điểm mà chính phủ nên ban hành quy định hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa trên toàn bộ các ngành sản xuất kinh doanh. Nếu chỉ có Aeon làm được điều đó thì đến bao giờ toàn bộ người dân Nhật Bản mới nhận thức được vấn đề”, bà nói thêm.
Một trở ngại lớn, theo các nhà hoạt động vì môi trường, đó chính là hiệp hội cửa hàng tiện lợi. Các cửa hàng tiện lợi xuất hiện ở khắp mọi nơi, có thể bắt gặp chúng dưới chân mỗi tòa nhà tại các thành phố lớn ở Nhật Bản.
Khi chính quyền Tokyo muốn cấm việc sử dụng túi nylon miễn phí trên phạm vi toàn thành phố, hiệp hội này đã kịch liệt lên tiếng phản đối khiến cho sau đó, lệnh cấm này đã bị gỡ bỏ, theo Kenji Ishihara, một thành viên trong chiến dịch Greenpeace Japan.
“Đây là một trường hợp điển hình cho thấy hiệp hội cửa hàng tiện lợi có tiềm lực kinh tế rất mạnh. Ngoài ra họ cũng có thể tận dụng các mối quan hệ để tiến hành vận động hành lang”, anh cho biết.
Greenpeace cũng như nhiều tổ chức phi chính phủ vì môi trường khác đã cam kết thực hiện mục tiêu giảm thiểu rác thải nhựa xuống còn 1 nửa đến năm 2030 và thực hiện những biện pháp cứng rắn hơn trong đó có việc ủng hộ những lệnh cấm sử dụng sản phẩm nhựa dùng 1 lần.
Ảnh: AFP.
Ishihara cho biết ý thức của người dân Nhật Bản về tác hại của rác thải nhựa đang ngày một được nâng cao nhưng thực tế công tác phân loại rác thải và những con phố sạch bong của Nhật Bản, vốn đã nổi tiếng trong mắt nhiều người, một phần nào đó đang “che lấp” đi sự nghiêm trọng của tình trạng này.
Anh cũng bày tỏ sự ủng hộ với chính phủ với các lệnh cấm sử dụng ống hút và thìa dĩa nhựa trong các quán ăn nhưng cũng cho biết rằng Nhật Bản đang đi sau nhiều quốc gia khác.
“Chính phủ Nhật Bản cần đặt ra những mục tiêu tham vọng hơn nếu như họ thực sự muốn một kết quả mỹ mãn sau hội nghị thượng đỉnh G20”, anh cho biết.
“Những đề xuất ở thời điểm hiện tại thực sự là chưa đủ”.
- 14 trạm BOT lọt vào tầm ngắm giám sát công tác quản lý doanh thu thu phí (24/03/2019)
- Đề xuất nhà máy điện mặt trời được phép bán trực tiếp cho khách hàng qua đường dây riêng (24/03/2019)
- Còn khoảng 32.000 tỷ đồng vốn đầu tư công chưa được phân bổ chi tiết (24/03/2019)
- Vì sao ngành điện muốn áp giá hai thành phần? (24/03/2019)
- Thủ tướng đề nghị Apple mở rộng kinh doanh và xác định Việt Nam là một cứ điểm của Apple trên toàn cầu (24/03/2019)
- Điện mặt trời mái nhà dư thừa: Phát lên lưới giá 0 đồng, không được tính tiền (24/03/2019)
- Chủ tịch Tập đoàn Thuận An bị bắt: DN vài tỷ vốn tăng gấp 200 lần, nổi lên nhờ cầu đường (24/03/2019)
- Nhiều tiệm vàng tại TP HCM bất ngờ đóng cửa (24/03/2019)
- Thủ tướng yêu cầu phải bảo đảm cung ứng điện trong thời gian cao điểm (24/03/2019)