Sáng nay (17/1), phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm diễn ra với phần xét hỏi liên quan tới hành vi cố ý làm trái trong việc dùng tiền gửi tại TPBank bảo lãnh và trả nợ thay cho 11 Công ty vay vốn để mua trái phiếu Tập đoàn Thiên Thanh, Công ty Trung Dung. Hành vi này gây thiệt hại cho VNCB 1.740 tỷ đồng.

Tại phiên tòa, Chủ tịch TPBank có đơn xin vắng mặt trong vai trò người có quyền và nghĩa vụ liên quan, đồng thời khẳng định giữ nguyên các lời khai trước đó tại cơ quan điều tra.

Sau khi được sự cho phép của đại diện Viện kiểm sát, tóm tắt lời khai được luật sư đọc cho thấy trong năm 2013, Ủy ban tín dụng TPBank có nhận được tờ trình cấp tín dụng cho 11 công ty vay vốn. Sau khi xem xét thấy việc Tập đoàn Thiên Thanh có phát hành trái phiếu huy động vốn, có phương án kinh doanh và sử dụng vốn rõ ràng. Ngoài ra, việc 11 công ty vay vốn có tài sản đảm bảo bằng trái phiếu và còn được đảm bảo bằng tài khoản tiền gửi của VNCB tại TPBank nên Ủy ban tín dụng đã họp và đồng ý cấp vốn.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, các công ty không cung cấp được hóa đơn, chứng từ chứng minh Tập đoàn Thiên Thanh phát hành trái phiếu... nên TPBank tiến hành điều tra thu nợ từ tài khoản tiền gửi đảm bảo của VNCB tại đây.

Cũng tại phiên tòa, luật sư công bố tóm tắt lời khai của Tổng giám đốc TPBank cho thấy tháng 5/2013, bà Đặng Thị Bích Thủy, Phó giám đốc khối Khách hàng doanh nghiệp báo cáo nội dung các khoản vay vốn mua trái phiếu Tập đoàn Thiên Thanh, tài sản đảm bảo là khoản trái phiếu của Thiên Thanh và tài khoản tiền gửi của VNCB. Do quy định của ngân hàng, các khoản cấp tín dụng trên 100 tỷ đồng phải do Ủy ban tín dụng phê duyệt. Sau khi xem xét các khoản vay được đảm bảo bằng trái phiếu và tiền gửi, không thấy có rủi ro nên vị này có phê duyệt khoản vay với tư cách Ủy viên Ủy ban tín dụng.

Cơ quan điều tra đánh giá các thành viên Hội đồng tín dụng, Ủy ban tín dụng khi phê duyệt hồ sơ vay thực hiện chưa đầy đủ quy định về cho vay. Tuy nhiên, kết quả giám định của Ngân hàng Nhà nước xác định các thành viên không gặp gỡ bàn bạc, thỏa thuận, thống nhất hay giúp sức gì cho Phạm Công Danh vay tiền thông qua 11 công ty. Vì vậy, không đủ căn cứ xử lý hình sự đối với các các cá nhân này.

Theo cáo trạng, tháng 5/2013, với lý do để có tiền chăm sóc khách hàng và tăng vốn đầu tư, Phạm Công Danh - nguyên Chủ tịch VNCB và Chủ tịch Tập đoàn Thiên Thanh chỉ đạo Phan Thành Mai - Tổng Giám đốc VNCB tìm cách rút tiền ra khỏi VNCB, chuyển về để bị cáo Danh sử dụng. Bị cáo Mai đề xuất với bị cáo Danh ủy thác qua quỹ Lộc Việt để mua trái phiếu Tập đoàn Thiên Thanh thì tiền sẽ quay trở lại, bị cáo Danh đồng ý.

Nhờ có quen biết từ trước, bị cáo Phan Thành Mai đã trao đổi và thống nhất với Nguyễn Việt Hà, Tổng giám đốc CTCP quản lý quỹ Lộc Việt dùng biện pháp ủy thác đầu tư và nhờ Hà mượn pháp nhân các công ty để vay tiền TPBank mua trái phiếu của Tập đoàn Thiên Thanh và Công ty Trung Dung. VNCB sẽ bảo lãnh cho các khoản vay trên.

Nguyễn Việt Hà đã gặp gỡ, trao đổi nhiều lần với Đặng Thị Bích Thủy, lúc đó là Phó giám đốc khối Khách hàng doanh nghiệp và Đinh Việt Cường, Giám đốc Khối khách hàng doanh nghiệp của TPBank cùng tìm các doanh nghiệp đứng ra vay vốn TPBank. Thủy thống nhất với Cường đồng ý đề xuất cho các doanh nghiệp vay. Các bên đã lựa chọn được 11 pháp nhân là các Công ty để tham gia vào việc vay vốn, mua bán trái phiếu... Trong đó, Nguyễn Việt Hà giới thiệu 5 công ty, Đặng Thị Bích Thủy giới thiệu 4 công ty, Đinh Việt Cường trực tiếp trao đổi và được Nguyễn Việt Hà đồng ý cho Công ty Thịnh Phát được tham gia; Phạm Công Danh giới thiệu Công ty cổ phần Đại Phát Việt Nam.

Từ tháng 5 đến tháng 12/2013, tổng số tiền VNCB gửi trên 9 hợp đồng tiền gửi có kỳ hạn tại TPBank là 1.706 tỷ đồng để bảo đảm cho 11 công ty vay 1.667 tỷ đồng cũng tại TPBank trong thời hạn 1 năm.

Sau khi ký hợp đồng tín dụng, TPBank đã giải ngân toàn bộ số tiền 1.667 tỷ đồng cho 11 công ty. Cùng ngày, 11 công ty có ủy nhiệm chi chuyển 1.000 tỷ đồng vào tài khoản của Tập đoàn Thiên Thanh, chuyển 600 tỷ đồng vào tài khoản của Công ty Trung Dung, chuyến 66,8 tỷ đồng vào tài khoản của Công ty Thạch Hà.

Đến tháng 4/2014, có 7 công ty không xuất trình được những hồ sơ thể hiện việc triển khai thực hiện Dự án đầu tư Khu phức hợp dịch vụ Thiên Thanh Đà Nẵng (mục đích phát hành trái phiếu của Tập đoàn Thiên Thanh) và Khu phức hợp thương mại và dịch vụ cao tầng tại khu vực Sân vận động Chi Lăng (mục đích phát hành trái phiếu của Công ty Trung Dung), tiềm ẩn rủi ro về thanh khoản, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn và khả năng trả nợ cho TPBank. Vì vậy ngày 7/4/2014, TPBank đã có công văn yêu cầu 7 Công ty trên trả nợ trước hạn 7 hợp đồng với tổng số tiền gốc 1.064 tỷ đồng và lãi phát sinh. Đến ngày 11/4/2014, TPBank đã tự trích tiền gửi trên tài khoản của VNCB mở tại TPBank để thu hồi nợ vay của 11 Công ty với tổng số tiền 1.754 tỷ đồng.

Về thiệt hại, việc bảo lãnh của VNCB cho 11 công ty vay vốn tại TPBank đã gây thiệt hại cho VNCB số tiền 1.737 tỷ đồng. TPBank thu đủ số nợ từ 11 doanh nghiệp bằng tiền gửi của VNCB nên không có thiệt hại.

Tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ đủ cơ sở xác định Phạm Công Danh là chủ mưu và 20 bị can nêu trên là đồng phạm giúp sức cho Phạm Công Danh về hành vi “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.