Không hẹn mà gặp, chín tháng đầu năm nay hầu hết các tổ chức tín dụng đều tăng cường trích lập dự phòng rủi ro. Số dư trích lập dự phòng tăng mạnh cả về số tuyệt đối và tỷ lệ phần trăm trên tổng dư nợ cũng như trên tổng nợ xấu từ nhóm 3-5 theo quy định về phân loại nợ của Ngân hàng Nhà nước. Báo cáo tài chính hợp nhất quí 3 và chín tháng đầu năm 2017 của các ngân hàng cho thấy rõ điều này.
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển (BIDV) đang dẫn đầu hệ thống về số tuyệt đối trích lập dự phòng rủi ro trong kỳ với mức trích 7.168 tỉ đồng. Mặc dù trong chín tháng qua, BIDV đã sử dụng 3.822 tỉ đồng tiền trích lập dự phòng để xử lý nợ xấu, tổng số dư dự phòng rủi ro của ngân hàng vẫn tăng vọt lên 14.479 tỉ đồng, bằng 84% tổng nợ nhóm 3-5 cộng lại. Như vậy cứ 10 đồng nợ xấu, BIDV đã trích lập được 8,4 đồng. Một phó tổng giám đốc của BIDV cho biết trong quí cuối cùng của năm nay, BIDV vẫn sẽ ưu tiên trích lập để xử lý nợ và sẽ nâng tỷ lệ trích lập lên 100%.
Mức trích lập dự phòng rủi ro trong kỳ của Ngân hàng TMCP Công thương (VietinBank) chưa bằng một nửa của BIDV, có 3.545 tỉ đồng và số dư trích lập dự phòng cũng thấp hơn đáng kể, là 9.276 tỉ đồng. Tuy nhiên số dư trích lập dự phòng của VietinBank đã cao hơn tổng nợ nhóm 3-5 là 9.217 tỉ đồng. Tính ra tỷ lệ dự phòng rủi ro của VietinBank đã vượt 100%, cụ thể đạt 100,6%.
Đáng chú ý hơn cả là cách và số trích lập dự phòng rủi ro của Ngân hàng TMCP Ngoại thương (Vietcombank). Trong khi tổng nợ nhóm 3-5 của BIDV và VietinBank trong kỳ đều tăng đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái, thì nợ nhóm 3-5 của Vietcombank giảm so với cùng kỳ và chỉ còn 1,15% tổng dư nợ, nhưng mức trích lập dự phòng của Vietcombank vẫn cao vọt tới 3.935 tỉ đồng, khiến cho tỷ lệ số dư dự phòng trên tổng nợ nhóm 3-5 của ngân hàng này nhảy lên gần 165%.
Điều này có nghĩa là cứ 10 đồng nợ xấu Vietcombank đã trích đến 16,5 đồng. Giả sử dùng số dư trích lập dự phòng để xử lý ngay toàn bộ nợ xấu, đưa nợ xấu về không đồng (0 đồng), thì Vietcombank vẫn còn thừa để hoàn nhập dự phòng, tức đưa vào lợi nhuận hơn 4.000 tỉ đồng.
Xem xét kỹ hơn báo cáo tài chính hợp nhất quí 3 và chín tháng đầu năm nay, người đọc dễ dàng nhận ra đến ngày 30-9-2017 lợi nhuận chưa phân phối của Vietcombank là con số rất lớn 11.963 tỉ đồng. Nếu cộng với số hoàn nhập dự phòng có thể ở mức tối đa, Vietcombank sẽ có mức lợi nhuận chưa phân phối xấp xỉ 16.000 tỉ đồng.
Đấy là chưa kể quí 4 lợi nhuận của các ngân hàng thường cao hơn các quí khác trong năm. Hãy quên đi những “ông lớn” khác đang niêm yết trên sàn chứng khoán, lợi nhuận tiềm ẩn và tiềm năng (chúng tôi nhấn mạnh từ “tiềm ẩn”) của Vietcombank mới thực sự dẫn đầu thị trường. Cứ đà này lợi nhuận tiềm ẩn (lợi nhuận chứ không phải doanh thu) của Vietcombank hoàn toàn có khả năng vượt mức 1 tỉ đô la Mỹ trong năm tới, bỏ lại rất nhiều đối thủ phía sau.
Bám sát các ngân hàng nửa quốc doanh, một số tổ chức tín dụng cổ phần cũng chạy đua trích lập dự phòng. Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) có số dư trích lập dự phòng rủi ro đến cuối tháng 9-2017 là 2.891 tỉ đồng, trong khi tổng nợ nhóm 3-5 là 1.914 tỉ đồng, tức tỷ lệ trích lập tới 151%, cao thứ hai trong toàn hệ thống, chỉ kém Vietcombank chút ít. ACB có khả năng hoàn nhập dự phòng cả ngàn tỉ đồng, trong khi với lợi nhuận chưa phân phối đã có 3.248 tỉ đồng. So với nhiều ngân hàng cổ phần, vốn điều lệ của ACB hiện ở tầm trung, 10.273 tỉ đồng.
Ngân hàng TMCP Quân đội (MBB) có tỷ lệ dự phòng rủi ro trên nợ xấu khoảng 87%. Số trích lập dự phòng trong kỳ và số nợ xấu đã xử lý bằng nguồn dự phòng gần tương đương nhau. MBB ghi nhận 3.192 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế chín tháng đầu năm nay, tăng 37,8% so với cùng kỳ.
Vì sao các ngân hàng trích lập dự phòng rủi ro cao thế? Phải chăng là để lợi nhuận không quá đột biến trong bối cảnh doanh nghiệp còn phải vay vốn ngân hàng với lãi suất khá cao so với thế giới và khu vực? Hay đỡ phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ngay lập tức và sau này nếu có hoàn nhập dự phòng, lợi nhuận cao, nộp thuế cũng chưa muộn?
Theo giải thích của đại diện một số ngân hàng, hình như việc trích lập dự phòng không chỉ toàn sắc màu rực rỡ. Các ngân hàng tăng trích lập dự phòng một phần vì thận trọng, vì nợ xấu tiềm ẩn còn cao, phần khác vì luôn có sự chênh lệch về tỷ lệ nợ xấu giữa mức tự đánh giá, công bố của các tổ chức tín dụng và mức công bố của thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước. “Mấu chốt của vấn đề phải nhìn vào chất lượng tài sản của ngân hàng” - đại diện một ngân hàng nhận xét - “Có nhiều tài sản của ngân hàng rất khó xác định chất lượng và không ít tài sản đang được để yên, không được ngân hàng đụng đến”.
Cho dẫu thế, trên sổ sách, “của để dành” trích lập dự phòng rủi ro của một số ngân hàng đang rất nhiều.
- Nhiều ưu đãi hấp dẫn khi giao dịch thanh toán quốc tế tại SHB (14/11/2017)
- Gói tín dụng lớn chưa từng có (14/11/2017)
- Lãi suất qua đêm liên ngân hàng giảm xuống vùng 1%, chạm mức thấp nhất 8 tháng (14/11/2017)
- Chủ tịch Vietlott sang làm Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Phát triển Việt Nam (14/11/2017)
- Big4 tung gói ưu đãi lãi suất 370.000 tỷ và 500 triệu USD cho doanh nghiệp và cá nhân vay sản xuất, kinh doanh (14/11/2017)
- Doanh nghiệp ngại vay vốn ưu đãi vì sợ thanh tra? (14/11/2017)
- Lienvietpostbank gia tăng tính năng bảo mật trong giao dịch trực tuyến (14/11/2017)
- Vì sao có tình trạng lãi suất huy động 6 tháng cao hơn 24 tháng? (14/11/2017)
- FED tăng lãi suất 0,25 điểm % - hàm ý và dự báo tiếp theo? (14/11/2017)