Đây đều là những lời tâm sự từ tận đáy lòng của ông Nguyễn Tuấn Quỳnh, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Văn hóa Sách Sài Gòn (Saigon Books). Theo đó, trước khi bước chân vào con đường khởi nghiệp của ngành sách, ông Quỳnh đã có bề dày kinh nghiệm trên thương trường khi nắm giữ một loạt vị trí lãnh đạo cấp cao tại các công ty lớn.

Chủ tịch khởi nghiệp ở tuổi U50

Ông kể giai đoạn 2005, ông có cơ hội mua cổ phần và điều hành trực tiếp Saigon Gas. Sau 2 năm quản lý kinh doanh, đưa Saigon Gas từ vị thế khó khăn lên top các thương hiệu gas hàng đầu Việt Nam, ông đã bán 20% cổ phần tại đây và thu về hơn 1 triệu USD.

"Tôi được đánh giá là người điều hành kinh doanh gas giỏi nhất thị trường vào thời điểm đó. Năm đó tôi 35 tuổi", cựu lãnh đạo Saigon Gas, nay là ông chủ Saigon Books hồi tưởng lại trong chương trình CEO - Chìa khóa thành công phát sóng gần đây.

Rời Saigon Gas, ông Quỳnh về làm Phó tổng giám đốc công ty vàng bạc Phú Nhuận PNJ trong 5 năm, sau đó là Tổng giám đốc Alphabooks. Thời gian làm tổng giám đốc Alphabooks chính là thời gian ông nhận ra mối "lương duyên" của mình với ngành sách.

"Tôi cảm thấy rất hào hứng, và giàu năng lượng. Vấn đề tác giả, tác quyền, hoạt động xuất bản, kinh doanh, bán sách,...đều tạo cho tôi cảm hứng đặc biệt. Đầu năm 2016 tôi rời Alphabooks, và tháng 6/2016, Saigon Books ra đời khi tôi bước vào tuổi 44", ông Quỳnh tóm tắt ngắn gọn về hành trình khởi nghiệp của mình.

Với kiến thức, kinh nghiệm sẵn có, cộng thêm các mối quan hệ và khả năng tài chính ổn định sau bao năm kinh doanh thành công, ông chủ Saigon Books khi ấy hoàn toàn tin tưởng vào startup của mình, thậm chí đã từng nghĩ đến viễn cảnh Saigon Books sẽ vươn lên vị trí hàng đầu trong ngành xuất bản ở Việt Nam.

Tuy nhiên, người tính không bằng trời tính.

Bước vào năm 2018, Saigon Books bắt đầu đối mặt với khủng hoảng. Nguồn vốn cạn kiệt khiến công ty phải vay thêm từ ngân hàng, trong khi đó sách bán chậm và tồn kho, lợi nhuận không thấy đâu, công ty bắt đầu thua lỗ.

"Tiền bán sách phải sau 3-6 tháng mới về đến công ty. Tiền vốn khó khăn. Nhân viên chán nản, nhiều người đã xin nghỉ việc. Kế hoạch xuất bản ngày càng trì trệ. Tôi đã hết sức hoang mang. Công ty phá sản không chỉ là vấn đề tài chính mà đó còn là uy tín tôi gây dựng trong hơn 20 năm qua".

"Trước mắt tôi là những thứ mà tôi chưa phải đối mặt bao giờ. ‘Mình sẽ thất bại ư?’, tôi thấy sợ hãi thật sự khi nghĩ như vậy", chủ tịch Saigon Books nhớ lại

Ảnh: Saigoneer.

Và đây là cái kết

Trong bối cảnh khó khăn chồng chất khó khăn, nỗi sợ hãi thất bại bao phủ trên đầu nhưng ông Nguyễn Tuấn Quỳnh vẫn tự nhủ với bản thân phải gắng tiến lên chứ không thể lùi bước. Ông bình tâm rà soát, phân tích toàn bộ quy trình kinh doanh của công ty, từ đó tìm ra được mấu chốt của vấn đề.

"Tôi nhận ra mình đã quá tự tin, thành ra ôm đồm và độc tài khi tự mình quyết định tất cả mọi thứ: Từ chọn đầu sách, phát hành đến các khâu còn lại. Thậm chí các chi phí như tiền bản quyền, tiền lương, in ấn, chiết khấu nhà phân phối tôi đều ứng trước mà không cần biết rằng sách này có bán chạy hay không".

"Tôi đã quen làm việc ở công ty lớn có bộ máy và các bộ phận chuyên trách với các quy trình rõ ràng nên ở công ty mới khởi nghiệp của mình, tôi cũng có đầy đủ ban, bệ bộ máy. Nhưng tôi vẫn ôm đồm làm tất cả các khâu từ bán hàng đến chiến lược rồi tiếp thị, sản xuất. Tôi tự tin nên đã bỏ qua nhiều điều".

Nhận thức rõ vấn đề, chủ tịch Saigon Books bắt đầu viết lại kế hoạch quản trị của công ty theo hướng chặt chẽ hơn, hiệu quả hơn.

Ông quyết định không ôm đồm tất cả mọi thứ mà mời riêng một CEO chuyên nghiệp về điều hành công ty, sau đó đẩy mạnh truyền thông, markeing. Thay vì một mình đưa ra quyết định, ông cũng thành lập hội đồng quản trị và các ban chuyên môn. Tất cả lộ trình, đường hướng của Saigon Books đều được đưa ra để các thành viên cùng đánh giá, lựa chọn những giải pháp tối ưu nhất.

Với vấn đề nhân sự, công ty bắt đầu xây dựng các chỉ tiêu KPI rõ ràng. Một mặt, ông yêu cầu đội ngũ nâng cao tính chủ động, tăng cường trách nhiệm làm việc; mặt khác sẵn sàng loại bỏ các vị trí không hiệu quả hoặc dư thừa.

Những nỗ lực này cuối cùng đã mang lại thành quả.

Sau 3 tháng, dòng tiền Saigon Books trở nên ổn định. Các hoạt động của công ty, từ quy trình bản quyền, dịch thuật, biên tập, in ấn, marketing, bán hàng đều được hoàn thiện và đi vào nề nếp. Doanh thu không còn âm. Công ty mở rộng hệ thống phân phối, ngoài kênh bán hàng trực tiếp còn phân phối sách trên một số kênh online như Tiki, Fahasa.

Tính đến hết 2018, Saigon Books đạt mục tiêu hòa vốn. Từ 2019 trở đi, startup này dự kiến doanh thu trên 40 tỷ đồng/năm và sẽ có lãi. Ông Quỳnh thậm chí còn tiết lộ trong thời gian sắp tới, quy mô của Saigon Book sẽ lớn hơn hiện nay rất nhiều, vì họ đang có dự định M&A và đã có thêm những cộng sự mới.

"Tôi rất tin vào tương lai công ty, tuy nhiên phải nói rằng nếu không có những ngày tháng trải nghiệm trên thì tôi có rất nhiều ngộ nhận về bản thân mình. Tôi cảm thấy là tôi may mắn vì tôi gặp nhiều khó khăn trở ngại trong thời gian đầu khởi nghiệp nhưng tôi kịp nhận ra. Vậy nên những gì chưa hoàn thiện mới không đánh gục được tôi và vẫn còn cơ hội để trở lại", ông Quỳnh thẳng thắn nhìn nhận.

Nhắn gửi tới những người đang khởi nghiệp, chủ tịch Saigon Books cho rằng trong quá trình vận hành bộ máy, người đứng đầu cần phải hiểu rõ bản thân mình, phải nhận ra mình có những điểm yếu nào. Nếu điểm yếu đó gây ảnh hưởng xấu đến công ty trong khi bản thân lãnh đạo lại không thể thay đổi được thì hãy chọn người có thể hỗ trợ phù hợp trước khi mọi chuyện trở nên quá muộn.