Đối với người ngoài, có vẻ như sự rạn nứt ngày càng sâu sắc giữa Nhật Bản và Hàn Quốc đã trở nên rất rõ ràng, dù hai nước này có khá nhiều điểm tương đồng: cả hai đều là các quốc gia Đông Bắc Á có quan hệ quân sự và kinh tế chặt chẽ với Mỹ; đều mạnh về xuất khẩu các mặt hàng điện tử, xe hơi và các sản phẩm văn hóa; đều ưa chuộng hải sản và thịt bò.
Nhiều thập kỷ tăng trưởng mạnh mẽ sau chiến tranh đã mang lại cho nhân dân Nhật Bản sự giàu có vượt bậc, tuy nhiên, sự trì trệ của quốc gia này trong những thập kỷ gần đây đã khiến hai nước ở mức tương đương về tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người: 40.479 USD đối với Hàn Quốc so với 43.349 USD của Nhật Bản.
GDP của Nhật Bản và Hàn Quốc đang có sự thu hẹp dần về khoảng cách (Nguồn: Bloomberg)
Bất chấp các đặc điểm trên, không có một sợi dây vững chắc nào ràng buộc hai quốc gia này. Tranh chấp về việc bồi thường cho phụ nữ Hàn Quốc bị ép làm gái mại dâm dưới sự chiếm đóng của Nhật Bản hiện đang ảnh hưởng mạnh đến doanh số hãng quần áo Fast Retailing của Nhật Bản tại Hàn Quốc. Chính phủ ở Tokyo đã có động thái nhằm hạn chế xuất khẩu nguyên liệu đặc biệt cho các đại gia công nghệ Hàn Quốc.
So sánh mối quan hệ Nhật Bản - Hàn Quốc với mối quan hệ của các nước châu Âu, hoặc các thành viên của Hiệp hội thương mại tự do Bắc Mỹ, hoặc thậm chí là "những người hàng xóm không thân thiện" như Argentina và Brazil, bạn có thể bị nhầm lẫn rằng hai quốc gia này đang trong một cuộc chiến tranh lạnh.
Chỉ 7,5% trong 1,07 nghìn tỷ USD giá trị thương mại song phương của Hàn Quốc là với Nhật Bản, biến Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ và Trung Quốc trở thành những đối tác quan trọng hơn. Thậm chí về phía Nhật Bản, thương mại song phương với Hàn Quốc chỉ đạt 80 tỷ USD, chiếm 5,8% trong tổng số 1,38 nghìn tỷ đô la.
Điều đó dường như đi ngược lại với lý thuyết kinh tế. Lý thuyết thương mại dự đoán rằng thương mại giữa hai quốc gia phần lớn là kết quả của GDP tương ứng cùng với khoảng cách vật lý giữa chúng. Hai nền kinh tế lớn và liền kề phải có sự giắn bó khá chặt chẽ. Tuy nhiên điều đó không phải là những gì mà xảy ra ở Nhật Bản: xuất khẩu của Nhật Bản sang Hàn Quốc ít hơn nhiều so với dự đoán, và phía Hàn Quốc cũng tương tự.
Thống kê đầu tư trực tiếp nước ngoài phác họa một bức tranh tương tự. các tài sản của Hàn Quốc tại Nhật Bản vào năm 2012 là khoảng 1,8% vốn đầu tư nước ngoài, trong khi Hoa Kỳ, Trung Quốc và Hồng Kông đã chiếm gần một nửa tổng số. Tương tự, các khoản đầu tư của Nhật Bản vào Hàn Quốc, tương tự, chiếm khoảng 2,5% tổng số, đứng sau Brazil, Thái Lan, Singapore và Úc.
Bạn bè hay kẻ thù?
Dòng vốn đầu tư trực tiếp ở nước ngoài của Nhật Bản và Hàn Quốc tập trung ở các quốc gia khác chứ không phải là Hàn Quốc hay Nhật Bản:
Nguồn: UNCTAD
Chiến tranh lạnh thậm chí còn được thể hiện trên thị trường ngoại hối. Giao dịch giữa đồng won Hàn Quốc và đồng yên Nhật Bản ít đến nỗi Ngân hàng Thanh toán Quốc tế thậm chí không liệt kê doanh thu trên cặp tiền tệ, mặc dù nó có dữ liệu về đồng yên so với đô la Úc, New Zealand và Canada, đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ hay các đồng nội tệ của Nam Phi và Brazil.
Yếu tố con người góp phần nhấn mạnh mối quan hệ lạnh nhạt. Nhiều người Nhật di cư đến Vương quốc Anh, Úc và Brunei hơn là Hàn Quốc. Trong khi người Hàn Quốc đại diện cho nhóm người di cư lớn nhất tại Nhật Bản (Masoyoshi Son, người sáng lập Softbank Group Corp, thuộc di sản Hàn-Nhật, cũng như Chủ tịch Công ty Lotte Shopping Shin Dong-bin và cựu Chủ tịch Hàn Quốc Lee Myung-bak) thậm chí phải đối mặt với định kiến về sự định cư của các thế hệ sau.
Thống đốc lâu năm của Tokyo Shintaro Ishihara vẫn tái đắc cử sau khi đưa ra những nhận xét đầy xúc phạm và tai tiếng về người dân đến từ Hàn Quốc trong một bài phát biểu năm 2000. Một cuộc biểu tình năm 2011 của các nhóm cánh hữu chống lại văn hóa nhạc pop Hàn Quốc tại thành phố này đã thu hút hơn 2.000 người biểu tình. Về phần mình, Hàn Quốc đã cấm hoàn toàn các sản phẩm văn hóa của Nhật Bản cho đến năm 1998.
Mối quan hệ không được cải thiện nhiều. Số lượng người Nhật đi nghỉ ở Hàn Quốc năm 2009 lớn hơn so với năm 2018; Người Nhật đã giảm từ khoảng 2/5 tổng số du khách đến Hàn Quốc ở thập kỷ trước xuống còn khoảng 1/5 trong năm ngoái, mặc dù đã sự phục hồi nhẹ trong vài năm qua.
Theo một khía cạnh nào đó, những mối liên quan trên không quá quan trọng. Học thuyết Golden Arches cho rằng toàn cầu hóa chắc chắn sẽ tạo ra hòa bình, và không có hai quốc gia nào cùng có cửa hàng McDonald's mà lại xảy ra chiến tranh - chưa bao giờ thực sự đúng.
Tuy nhiên, ở một góc hẹp hơn thì quan điểm này có giá trị nhất định. Liên kết chặt chẽ về tài chính, di cư và văn hóa có thể không ngăn được chiến tranh, nhưng ít nhất họ có thể cung cấp một lực lượng đối kháng khi căng thẳng bùng phát - điều dường như đã giữ mối quan hệ giữa Singapore và Malaysia và thậm chí cả Mỹ và Trung Quốc ổn định hơn so với dự đoán.
Nhật Bản và Hàn Quốc, cả hai đều bị ảnh hưởng và suy yếu bởi "người hàng xóm" Trung Quốc, nên cố gắng làm sâu sắc mối quan hệ chung giữa hai quốc gia. Chung sống cùng nhau vẫn tốt hơn là sụp đổ một mình.
Hàn Quốc có nguy cơ bị Nhật Bản cấm vận vì tranh cãi về lịch sử, cổ phiếu LG và Samsung rớt mạnh
Chỉ số Nasdaq Composite giảm phiên thứ 6 liên tiếp vào ngày thứ Sáu (19/04), ghi nhận chuỗi lao dốc dài nhất trong hơn 1 năm. Xu hướng giảm đến khi cổ phiếu Nvidia trượt dốc, cộng thêm những khó khăn gần đây trên thị trường gắn liền với xung đột địa chính trị và lạm phát dai dẳng.
Ngày càng có nhiều nước ủng hộ các biện pháp tăng cường tính độc lập và an ninh chuỗi cung ứng của họ, một xu hướng mà các nhà kinh tế cảnh báo sẽ hạn chế thương mại tự do và kìm hãm tăng trưởng toàn cầu.
Chỉ số S&P 500 giảm phiên thứ 4 liên tiếp vào ngày thứ Tư (17/04), khi cổ phiếu Nvidia và các cổ phiếu công nghệ đang gặp khó khăn khác gây áp lực suy giảm cho thị trường.
Chứng khoán châu Á sắp trở lại điểm khởi đầu của năm 2024, khi nỗi lo về lãi suất cao và căng thẳng địa chính trị đeo bám tâm trí nhà đầu tư.
Chỉ số S&P 500 giảm điểm vào ngày thứ Ba (16/04), sau khi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell cho biết lãi suất có thể cần duy trì ở mức cao.
Lãnh đạo của gã khổng lồ BlackRock dự báo thị trường chứng khoán Mỹ sắp trở lại mạnh mẽ.
Chứng khoán Mỹ đỏ lửa vào ngày thứ Hai (15/04), khi lợi suất tăng và lo ngại xung đột ở Trung Đông đã làm lu mờ kết quả lợi nhuận mạnh mẽ của Goldman Sachs và dữ liệu doanh số bán lẻ lạc quan.
Trong bối cảnh lo ngại lạm phát cao và đồn đoán Fed giảm lãi suất vào tháng Sáu, các nhà đầu tư đã bán ra lượng lớn quỹ đầu tư cổ phần tuần thứ 2 liên tiếp trong tuần kết thúc vào ngày 10/4.
Chứng khoán Mỹ bị bán tháo vào ngày thứ Sáu (12/04), khi những lo ngại về lạm phát và địa chính trị một lần nữa làm suy yếu tâm lý nhà đầu tư trên Phố Wall. Đà sụt giảm của các cổ phiếu ngân hàng lớn cũng gây áp lực lên thị trường.
Chứng khoán Mỹ nhuốm sắc đỏ trong ngày 12/04 khi các ngân hàng lớn ở Mỹ bắt đầu công bố kết quả lợi nhuận, trong khi lạm phát và các lo ngại địa chính trị đè nặng tâm trí nhà đầu tư.
Các công ty thương mại Nhật Bản - con cưng của thị trường chứng khoán kể từ khi tỷ phú Berkshire Hathaway tiết lộ mua cổ phần của họ vào năm 2020 – đang đặt lại mục tiêu mới trong bối cảnh lợi nhuận cổ đông tăng.
Chỉ số S&P 500 khởi sắc và chỉ số Nasdaq Composite đóng cửa ở mức cao kỷ lục vào ngày thứ Năm (11/04), khi các cổ phiếu công nghệ phục hồi từ đợt sụt giảm trước đó do lo ngại lạm phát kéo dài.
