Phiên tòa sơ thẩm vụ án kinh tế xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí (PVN) và Tổng công ty Xây lắp Dầu khí (PVX) đã bước sang ngày làm việc thứ 9. Sau tổng cộng 2 ngày, kết thúc chiều 16/1, HĐXX đã quyết định dừng lại phần tranh luận được thực hiện khá kỹ theo tinh thần cải cách tư pháp tranh luận đến cùng của Bộ luật hình sự mới. Các bị cáo sẽ được dành thời gian để nói lời sau cùng trước khi HĐXX nghị án vào sáng 17/1.

VKS cho rằng bị cáo Thăng là "chủ mưu xuyên suốt"

Trong lần đối đáp thứ 2, theo VKS, phiên tòa đã thể hiện được sự dân chủ trong những ngày vừa qua. Sở dĩ có những cách tiệp cận khác nhau vì luật sư phải bảo vệ cho các bị cáo. Tuy nhiên, không đồng ý với quan điểm này, một vị luật sư cũng khẳng định nhiệm vụ đầu tiên của luật sư trước khi bảo vệ các bị cáo là bảo vệ công lý, sự thật.

VKS cho rằng xuất phát điểm và xuyên suốt là việc chỉ định PVX làm tổng thầu. Đại diện VKS giữ quyền công tố cho rằng vai trò chủ mưu xuyên suốt của vụ án là bị cáo Đinh La Thăng, với khởi nguồn là việc chỉ định thầu, ký HĐ 33, HĐ 4194 rồi đến thực hiện tạm ứng. Các bị cáo lãnh đạo PVN theo VKS là biết sai nhưng vẫn thực hiện.

Luật sư và các bị cáo đưa ra lý do bị ép tiến độ nên cần thực hiện ký HĐ 33 nhưng VKS cũng chỉ ra thực tế mất một khoảng thời gian dài từ ngày tạm ứng tiền cho PVX đến khi thực chi tiền.

“Như vậy thì không thể nói là ép tiến độ. Cho nên VKS giữ quan điểm của mình rằng thực chất là để hợp thức chuyển tiền tạm ứng cho PVX”.

VKS: Cái sai trong chỉ định thầu là đưa cho họ một dự án quá sức

Các bị cáo đều thừa nhận việc chỉ định thầu không đúng ý kiến HĐTV (liên danh thầu). Đối đáp lại quan điểm này, luật sư cũng nhắc lại rằng việc đổi tổng thầu thực tế không tạo ra sự thay đổi lớn vì nếu trong liên danh tổng thầu thì PVX vẫn là nhà thầu chính, còn khi chọn duy nhất PVX làm tổng thầu thì sau đó PVX vẫn thuê nước ngoài.

Đối với việc xác định năng lực tài chính và kinh nghiệm, VKS cho rằng mình đã đưa ra các con số cụ thể. Đồng thời, VKS bổ sung thêm việc chính các lãnh đạo PVX cũng đã thừa nhận không có năng lực, kinh nghiệm đủ với một dự án trọng điểm và có nguồn vốn lớn như dự án NĐ Thái Bình 2.

“Việc phát huy nội lực chúng tôi cũng đồng thuận việc các doanh nghiệp tự lực tự cường là mong muốn của cả nước. Tuy nhiên, đảm nhận vai trò tổng thầu ngoài vốn còn yêu cầu năng lực xây dựng, quản trị điều hành, quản trị nguồn nhân lực. Đưa một dự án quá sức của họ đã đề lại các hậu quả trên thực tế”.

Trong khi các luật sư đưa ra dẫn chứng về thủy điện Lai Châu, các giàn khoan là những điển hình phát huy nội lực thì VKS cũng chỉ ra các dự án Ethanol Phú Thọ mà cũng chính PVX làm tổng thầu.

Luật sư: Thiệt hại chưa xác định có theo chế độ kế toán DN hay không

Về thiệt hại, theo VKS, cả các bị cáo có chuyên môn về tài chính như Nguyễn Xuân Sơn hay một số luật sư cũng thừa nhận đã có thiệt hại dù cho rằng ít hơn. Còn về cách tính, phương thức mà cơ quan giám định đưa ra theo VKS là hợp lý, đúng nguyên tắc. Đây là thiệt hại đã xảy ra, không phải dự báo.

VKS cho rằng việc luật sư so sánh vụ việc này với vụ án ACB cho rằng ACB đem tiền đi gửi thì bị khởi tố, còn PVN không gửi lại tính là thiệt hại. Với so sánh này, luật sư cho rằng đường lối xét xử của VKS bất nhất. Tuy nhiên, đại diện VKS có quyền công tố tại phiên tòa, so sánh này không mang tính đầy đủ.

“Vụ án tại ACB là việc ngân hàng ủy thác cho các cá nhân gửi tiền cho các bị cáo ở VietinBank và bị thiệt hại. Nhà nước không cấm gửi tiền nhưng việc ủy thác cá nhân dùng tiền của ngân hàng đem đi gửi tiền là bị cấm”, VKS cho hay.

Đối đáp lại phần trả lời của VKS, luật sư bảo vệ bị cáo Trịnh Xuân Thanh cho rằng quan trọng là VKS trả lời thẳng có hay không việc xác định thiệt hại tuân thủ chế độ kế toán DN và quy định của NHNN.

Hợp lý như thế nào khi tiền đang ở tài khoản thanh toán nhưng lại tính theo lãi suất tiền gửi, luật sư của bị cáo Nguyễn Quốc Khánh cũng đặt ra câu hỏi.

Bị cáo Đinh La Thăng cũng có ý kiến cho rằng bản luận tội cũng như phần đối đáp chưa xác định rõ nội dung mà các luật sư đã xác định với giám định viên liên quan đến hành vi sử dụng tiền tạm ứng sai mục đích mới gây thiệt hại. Ngoài nội dung trên, ông Thăng cũng đối đáp lại nhiều quan điểm của VKS trong đó cho biết rất bất ngờ khi có thêm những buộc tội mới sau các lần đối đáp của VKS từ việc cho rằng có lợi ích nhóm đến bị xác định là chủ mưu xuyên suốt của vụ án.

>> Ông Đinh La Thăng: Không thể nói cứ bổ nhiệm cán bộ là có lợi ích nhóm

Về việc cá thể hóa trách nhiệm của các bị cáo, VKS cho biết đã xem xét hành vi sai phạm của vụ án, xâu chuỗi các hành vi. Như đối với trường hợp Trương Quốc Dũng, dù giữ chức vụ Phó TGĐ nhưng VKS vẫn đưa ra mức án thấp hơn. Thực tế, VKS xem xét mức độ hành vi nhưng cùng một hành vi sai phạm, người trách nhiệm cao hơn chịu mức phạt cao hơn.

Đại diện VKS cũng cho biết đối với hành vi Cố ý làm trái…, ý kiến của luật sư bảo vệ Trương Quốc Dũng đề nghị cho bị cáo không phạm tội. Vai trò của bị cáo Dũng là đồng phạm. Các chứng cứ bao gồm 6 lời khai của chính bị cáo, tham gia ký các quyết định gồm chuyển tiền góp vốn với nguồn tiền được Phạm Tiến Đạt xác định là nguồn từ nhà máy NĐ Thái Bình 2.

Về ý kiến của luật sư đối với trường hợp bị cáo Nguyễn Quốc Khánh, VKS cho rằng cũng chỉ là có sự khác biệt quan điểm. Tại thông báo của Phó TGĐ Nguyễn Quốc Khánh, yêu cầu các đơn vị liên quan để đảm bảo khởi công ngày 27/2/2011. Quan điểm của VKS đây chính là sự chỉ đạo.

Trịnh Xuân Thanh cãi chứng cứ tham ô là rất mơ hồ

Đối với hành vi tham ô, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng đã đưa ra ý kiến phân tích, đánh giá chứng cứ khách quan, phù hợp hồ sơ vụ án. Phạm vi chứng cứ không có gì mới. Các vấn đề VKS đủ đảm bảo cơ sở xác định tham ô tài sản nên VKS không có ý kiến gì.

Trong khi đó, là người cuối cùng phát biểu trong phần tranh luận, bị cáo Trịnh Xuân Thanh cho rằng VKS đều nhắc đến việc quan điểm đánh giá chứng cứ của VKS và luật sư là khác nhau.

"Đối diện tội Tham ô thì không thể là quan điểm. Tham ô phải là hành vi lấy tiền của nhà nước. Tuy nhiên, bị cáo thấy rằng chứng cứ hành vi tham ô của bị cáo là rất mơ hồ". HĐXX cũng nhắc lại việc xác định tội danh là của HĐXX, còn điều mà VKS nói là quan điểm khác nhau về các nhìn nhận đánh giá chứng cứ.