Trương Mỹ Lan thao túng SCB như thế nào?

Trong kết luận của cơ quan điều tra, bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (Tập đoàn VTP) và cháu ruột là bà Trương Huệ Vân đã khai nhận về những sai phạm tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB).

Bà Trương Mỹ Lan

Tại cơ quan điều tra, bà Trương Mỹ Lan khai nhận, trước năm 2011 bà đã sở hữu và chi phối phần lớn cổ phần của Ngân hàng TMCP Sài Gòn (cũ), Ngân hàng TMCP Việt Nam Tín Nghĩa. Để sáp nhập thành công ba ngân hàng, thì Trương Mỹ Lan phải sở hữu ít nhất 65% cổ phần trở lên để thông qua bỏ phiếu mới quyết định được việc hợp nhất ba ngân hàng và các cổ đông khác không chống đối được việc hợp nhất.

Quá trình thao túng SCB

Để thực hiện việc này, trong năm 2011 Trương Mỹ Lan phải thu gom mua cổ phần Ngân hàng Đệ Nhất và nhờ người thân, quen đứng tên. Đến cuối năm 2011, thời điểm trước khi hợp nhất Trương Mỹ Lan đã sở hữu/chi phối 80.46% cổ phần Ngân hàng Đệ Nhất; 98.74% cổ phần Ngân hàng Tín Nghĩa; 81.43 % cổ phần Ngân hàng SCB. Thời điểm ngày 01/01/2012, khi 03 ngân hànghợp nhất, Trương Mỹ Lan thông qua 74 pháp nhân, cá nhân sở hữu/chi phối 85.61% cổ phần Ngân hàng SCB, đồng thời là người nắm toàn bộ quyền lực, chi phối được SCB sau khi hợp nhất.

Bà Lan biết Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quy định một cá nhân không được sở hữu quá 5% cổ phần của 01 Ngân hàng nên Trương Mỹ Lan chỉ đứng tên sở hữu gần 5% cổ phần và nhờ những cá nhân, pháp nhân đứng tên cổ phần giúp mình.

Sau đó, bà Trương Mỹ Lan cho ông Tạ Chiêu Trung làm Tổng Giám đốc Công ty Việt Vĩnh Phú là công ty nắm giữ 12.828% cổ phần Ngân hàng SCB, đồng thời cho ông Trung làm Thành viên HĐQT SCB. Ông Trung được Trương Mỹ Lan giao nhiệm vụ quản lý danh sách các cổ đông để điều hành việc chuyển nhượng cổ phần giữa các cổ đông theo chỉ đạo của Trương Mỹ Lan, việc chuyển nhượng cổ phần để các cá nhân đúng tên cổ phần Ngân hàng SCB hộ Trương Mỹ Lan đảm bảo đúng tỷ lệ % quy định của Ngân hàng Nhà nước (cá nhân dưới 5%) và phải là người thân quen để họ không gây khó dễ, nếu các cá nhân chuyển nơi cư trú (ra nước ngoài), bị bệnh nặng thì phải chuyển nhượng ngay cho người khác tránh rắc rối.

Trong việc chuyển nhượng cổ phần, ông Trung liên hệ với Đặng Phương Hoài Tâm, Trưởng Văn phòng HĐQT Tập đoàn VTP và các nhân viên thuộc Tập đoàn, lấy thông tin nhân thân của người nhận chuyển nhượng để thực hiện, liên hệ Trần Xuân Phượng để lấy kinh phi trả tiền thuế, tiền phí chuyển nhượng hoặc lấy tiền mặt từ Trương Mỹ Lan để trả.

Ngoài ra, theo lời khai của bà Lan, Đặng Phương Hoài Tâm còn là người thực hiện việc cung cấp thông tin của các cá nhân cho Nguyễn Phương Anh, Phó Tổng Giám đốc Công ty Sài Gòn Peninsula để thực hiện các phương án vay vốn, việc quản lý thông tin các cá nhân, pháp nhân để phục vụ việc vay vốn tại Ngân hàng SCB, Đặng Phương Hoài Tâm và các nhân viên của mình thực hiện.

Không thừa nhận có liên quan đến các cổ đông ngoại

Dù vậy, bà Lan không thừa nhận số cổ phần của 5 pháp nhân nước ngoài trực tiếp sở hữu cổ phần Ngân hàng SCB và 3 cá nhân nước ngoài sở hữu cổ phần Công ty Việt Vĩnh Phú gián tiếp là của mình. Tuy nhiên có đủ cơ sở kết luận việc Trương Mỹ Lan chi phối toàn bộ quyền cổ đông của các pháp nhân nước ngoài thông qua việc Trương Mỹ Lan khai nhận về việc mình là người đàm phán, đưa ra giá bán số cổ phần của 5 pháp nhân nước ngoài cho nhóm cổ đông người Nhật Bản và Singapore với giá từ 1 đến 1.5 chấm (10,000 đồng/cổ phần đến 15,000 đồng/cổ phần).

Ngoài ra, Trong các kỳ ĐHĐCĐ SCB, Trương Mỹ Lan giao cho Tạ Chiêu Trung thực hiện việc ủy quyền từ 5 pháp nhân nước ngoài cho 5 cá nhân là nhân viên của Trương Mỹ Lan và Tạ Chiêu Trung để tham gia biểu quyết tại Đại hội hoặc ủy quyền cho HĐQT SCB biểu quyết. Hoạt động của Công ty Việt Vĩnh Phú do Tạ Chiêu Trung điều hành, còn 3 cá nhân nước ngoài sở hữu 49.5% cổ phần Công ty Việt Vĩnh Phú không tham gia bất cứ hoạt động điều hành gì tại Công ty Việt Vĩnh Phú cũng như tại Ngân hàng SCB. Mặc dù là cổ đông lớn, đầu tư số tiền lớn để trực tiếp, gián tiếp sở hữu cổ phần Ngân hàng SCB nhưng Trương Mỹ Lan khai thông tin về những người này rất mơ hồ như người đầu tư vào Công ty Việt Vĩnh Phú Trương Mỹ Lan chỉ nhớ tên họ là Simons, Thomas, Kent là người nhiều Quốc tịch, cụ thể quốc tịch nước nào Trương Mỹ Lan cũng không rõ.

Thậm chí đối với những người Trương Mỹ Lan khai là bạn đầu tư vào 5 pháp nhân nước ngoài sở hữu cổ phần Ngân hàng SCB nhưng Trương Mỹ Lan lại không nhớ tên, thông tin liên lạc, địa chỉ của những người này.

Tự tay cơ cấu nhân sự tại SCB và các công ty liên quan

Ở diễn biến khác, Trương Mỹ Lan khai là người đồng ý để Nguyễn Thị Thu Sương, Đinh Văn Thành và Bùi Anh Dũng làm Chủ tịch HĐQT SCB qua các thời kỳ, trong đó Trương Mỹ Lan cho Bùi Anh Dũng làm Chủ tịch Hội đồng quản trị SCB vì hiển lành, “không quậy phá”, được lòng người. Trương Mỹ Lan cho Trầm Thích Tồn làm Tổng Giám đốc CTCP Đại Trường Sơn, đến năm 2010 thì cho ông Tồn làm Thành viên HĐQT SCB (trước hợp nhất). Sau khi hợp nhất tiếp tục cho Trầm Thích Tồn làm Phó Chủ tịch HĐQT SCB.

Đối với Ban điều hành Ngân hàng SCB, Trương Mỹ Lan cho Võ Tấn Hoàng Văn làm Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB, sau khi Lê Khánh Hiền, Tổng Giám đốc nghỉ việc. Trương Mỹ Lan cho Võ Tấn Hoàng Văn lên làm Tổng Giám đốc, theo đề nghị của Đinh Văn Thành; Sau khi Võ Tấn Hoàng Văn nghỉ, Trương Mỹ Lan cho Hoàng Minh Hoàn làm Quyền Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB, làm được 1 tháng thì Hoàng Minh Hoàn xin Trương Mỹ Lan cho nghỉ vì áp lực công việc. Đinh Văn Thành đề cử với Trương Mỹ Lan cho Trương Khánh Hoàng lên làm Quyền Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB.

Ngoài ra, còn có Nguyễn Phương Hồng được Đinh Văn Thành, Chủ tịch HĐQT đề cử với Trương Mỹ Lan cho Nguyễn Phương Hồng lên làm Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB. Trần Thị Mỹ Dung được Nguyễn Phương Hồng đề cử với Trương Mỹ Lan cho Trấn Thị Mỹ Dung lên làm Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB.

Điều khiển dòng tiền các khoản vay tại SCB

Trương Mỹ Lan khai nhận, liên quan đến việc SCB cấp tín dụng cho các khách hàng, qua các thời kỳ bà đã trao đổi, chỉ đạo Nguyễn Thị Thu Sương; Võ Tấn Hoàng Văn hoặc Nguyễn Phương Hồng; Trương Khánh Hoàng hoặc Trần Thị Mỹ Dung triển khai thực hiện. Đối với Chủ tịch HĐQT Đinh Văn Thành, Bùi Anh Dũng thì bà Lan trao đổi, chỉ đạo công việc liên quan đến nhân sự, tổ chức của SCB.

Trương Mỹ Lan khai nhận, khi gặp khó khăn về tiền để trả cho các khoản vay trước tại Ngân hàng SCB, tùy theo từng thời kỳ mà Lê Khánh Hiền hoặc Nguyễn Thị Thu Sương; Võ Tấn Hoàng Văn hoặc Nguyễn Phương Hồng; Trương Khánh Hoàng hoặc Trần Thị Mỹ Dung sẽ thông báo cho Trương Mỹ Lan biết để tìm phương án xử lý. Để xử lý các khoản vay này Trương Mỹ Lan đi gặp bạn bè để mượn tài sản (hoặc dự án) hoặc tài sản của mình sử dụng làm tài sản đảm bảo để đưa vào SCB vay tiền ra xử lý các khoản vay trước. Các tài sản sử dụng làm tài sản như này thường là sẽ không đủ giá trị để đảm bảo cho số tiền vay, đề giải quyết việc này thì phải thuê Thẩm định giá nâng giá trị tài sản đảm bảo. Những việc này sau khi báo cáo với Trương Mỹ Lan, Lãnh đạo Ngân hàng SCB qua các thời kỳ sẽ chủ động phân công cán bộ nhân viên Ngân hàng SCB và những người liên quan thực hiện.

Trương Mỹ Lan khai nhận, tiền giải ngân các khoản vay trên được sử dụng vào việc trả nợ gốc, lãi các khoản vay trước; trả nợ vay cho bạn bè người thân mà Trương Mỹ Lan vay của họ; trả chi phí cho các hoạt động của Ngân hàng SCB (các khoản chi mà không thể hạch toán chi phí được); Trả tiền mua lại các dự án, thường là các dự án đã mượn để thế chấp ngân hàng, sau đó Trương Mỹ Lan mua lại; Trả tiền gốc lãi trái phiếu; chi phí tiền định giá tài sản, công chứng tài sản; Chi trả tiền công cho những người đứng tên hộ các công ty, những người đứng tên hộ các khoản vay, những người đứng tên tài sản và chi vào nhiều các mục đích khác.

Trương Mỹ Lan giao cho Đặng Phương Hoài Tâm theo dõi các bất động sản riêng lẻ, để biết tài sản nào đã đưa vào vay Ngân hàng, tài sản nào chưa đưa vào vay; quản lý theo dõi danh sách các Công ty/cá nhân đứng tên tài sản, đứng tên khoản vay; phụ trách các nhân viên để thực hiện các thủ tục pháp lý để thành lập các công ty cung cấp cho Nguyễn Phương Anh khi cần để làm hồ sơ vay vốn Ngân hàng SCB. Năm 2022, bà Lan đưa cho Tâm xem danh sách tài sản của Lan đang thế chấp tại Ngân hàng SCB và yêu cầu Tâm kiểm tra lại thông tin đối với từng tài sản xem có nhầm lẫn, có tài sản nào mà không được trả lại khi đã tất toán khoản vay hay không.

Bà Trương Huệ Vân

Trương Huệ Vân khai gì?

Còn về bị can Trương Huệ Vân, Tổng giám đốc Tập đoàn VTP, bà khai rằng mình là cháu ruột của Trương Mỹ Lan, được bà Lan tin tưởng giao quản lý nhiều Công ty khác nhau có hoạt động kinh doanh thuộc Tập đoàn VTP như: CTCP Đầu tư Tập đoàn VTP, CTCP Tập đoàn Quản lý bất động sản Windsor, CTCP Lavifood, Công ty Tanifood, CTCP Sài Gòn Galleria và CTCP Eurasia Concept...

Trong quá trình điều hành hoạt động các Công ty này, từ năm 2021, bà Vân được bà Lan chỉ đạo thành lập các pháp nhân mới, sử dụng phương án kinh doanh liên quan đến hoạt động của CTCP Lavifood (phương án khống về mua bán nông sản) để phối hợp với Ngân hàng SCB lập hồ sơ vay vốn nhằm lấy tiền sử dụng vào các mục đích khác nhau của bà Lan và bản thân.

Mặt khác, bà Lan và bà Vân đã chỉ đạo Nguyễn Phi Long và Đặng Quang Nguyên thành lập 52 pháp nhân mới và phối hợp với nhân viên SCB để lập hồ sơ vay vốn. Ngoài ra, Huệ Vân còn chỉ đạo nhân viên tại 4 Công ty có hoạt động kinh doanh như trên phổi hợp với Ngân hàng SCB lập hồ sơ vay vốn để sử dụng vào hoạt động kinh doanh nhưng do hoạt động kinh doanh của các Công ty trên thua lỗ nên bà Vân sử dụng tiền từ các khoản vay khác từ các pháp nhân, cá nhân khác tại Ngân hàng SCB để trả nợ cho các khoản vay này. Bà Vân cho biết đã nhận thức được sai phạm của bản thân mình trong quá trình làm việc theo chỉ đạo của Trương Mỹ Lan.

Hà Lễ

FILI