Sau khi Do Kwon cho biết anh sẽ chi hơn 300 triệu USD vào các khoản dự trữ nhằm hỗ trợ chi trả 20% lợi nhuận cho đồng Luna, một người dùng Twitter đã hỏi anh rằng số tiền đó sẽ đến từ đâu. Kwon trả lời rất ngắn gọn: "Rõ ràng là mẹ của cậu."

Giờ đây, người đàn ông Hàn Quốc 30 tuổi, có cách nói chuyện khá thô lỗ, thường chỉ trích những người nói mình là "nghèo", đang phải giải trình cho sự sụp đổ 40 tỷ USD trong tháng này.

Khi những khoản lỗ ngày một lớn, báo chí Hàn Quốc đưa tin về sự sụp đổ này cùng với lượng tìm kiếm trực tuyến tăng đột biến đối với cầu Mapo - nơi thường xảy ra những vụ tự tử. Cảnh sát địa phương đã tăng cường hoạt động tuần tra ở khu vực xung quanh cây cầu để kịp thời ứng phó.

Hôm thứ Sáu, các công tố viên Hàn Quốc đã mở cuộc điều tra với Terraform Labs sau khi 5 nhà đầu tư tiền số tại quốc gia này mất 1,4 tỷ Won (1,1 triệu USD) đã nộp đơn khiếu nại. Họ cáo buộc Terraform Labs gian lận và vi phạm quy định tài chính.

Donghwan Kim đến từ Blitz Labs - công ty tư vấn lĩnh vực tiền số tại Seoul, cho biết: "Do Kwon giống như một người đứng đầu giáo phái thành công. Nhưng giờ đây, anh ta là người đàn ông bị ghét nhất Hàn Quốc."

Kwon từng theo học tại một trường trung học quốc tế hạng ưu ở Seoul và sau đó học ngành khoa học máy tính tại Đại học Stanford. Năm 2018, anh cùng Daniel Shin - người sáng lập sàn thuơng mại điện tử nổi tiếng Ticket Monster, tạo nên Terraform Labs ở Singapore.

2 người này đã cho ra mắt stablecoin terraUSD vào năm 2020. Terra luôn duy trì mức giá ổn định là 1 USD. Tỷ giá neo với USD được thực hiện bởi một hệ thuật toán liên quan mật thiết đến đồng Luna. Nói một cách đơn giản, để mua Terra, người dùng cần mua Luna và ngược lại. Liên kết này được thực hiện nhằm giữ cho mức neo giá ổn định.

Song, vào đầu tháng 5, một đợt tháo chạy bất chợt xảy ra. Khi nguồn cung Luna cạn kiệt, giá trị đồng tiền số này giảm mạnh về 0. Theo đó, sự cân bằng của thuật toán mong manh trong hệ sinh thái này đã suy yếu, phá vỡ mức neo giá của Terra với USD.

Luna Foundation Guard - tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ hệ sinh thái Terra, đã không huy động đủ lượng Bitcoin dự trữ để giúp Terra ổn định. Và niềm tin vào mô hình này đã biến mất.

Một đồng nghiệp cũ thân cận của Kwon nói: "Vốn hoá của đồng tiền số này tăng quá nhanh, trong khi các khoản dự trữ và công cụ bảo vệ giá trị của nó chưa sẵn sàng. Họ đã bắt đầu chuẩn bị các khoản dự trữ đó là mua 3,5 tỷ USD Bitcoin, nhưng mọi thứ đã quá muộn."

Các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã bị thu hút bởi một kế hoạch "cho vay" Terra với lãi suất 20%. Song, hàng trăm triệu USD đầu tư vào Terraform Labs lại đến từ các quỹ đầu tư mạo hiểm như Galaxy Digital.

Kwon thông báo hồi tháng 7 năm ngoái: "Cam kết đầu tư của một số quỹ uy tín nhất là minh chứng cho tầm nhìn chung về việc mang hệ sinh thái tài chính phi tập trung đến với đại chúng."

Đồng nghiệp cũ của Do ở Terraform Labs nhận định quyết định mang về 20% lợi nhuận hàng năm cho nhà đầu tư chính là thời điểm mà Terra/Luna đã bắt đầu phát triển quá nhanh.

Người này cho biết thêm: "Khoảng 14-15 nghìn tỷ won đã được ký gửi chỉ trong 1 năm sau khi Do tuyên bố trả lãi 20%. Nhà đầu tư nhỏ lẻ bị thu hút bởi lợi nhuận hấp dẫn, trong khi các nhà đầu tư mạo hiểm lại hứng thú với tốc độ tăng trưởng nhanh của đồng tiền này."

Một đồng nghiệp khác - cựu kỹ sư của Terraform Labs, Kang Hyung-suk, cho biết: "Các kỹ sư của công ty đều biết rõ những rủi ro liên quan đến mức lãi 20%. Tất cả họ đều nghĩ rằng tốc độ tăng trưởng sẽ không bền vững vì chúng tôi không có đủ vốn để hỗ trợ. Nhưng không ai chia sẻ quan điểm đó với Do - người thường phớt lờ ý kiến trái chiều với mình." 

Người đồng nghiệp cũ lại có một cách giải thích khác Kwon: "Nhiều nhà đầu tư đã bị mê hoặc bởi lý tưởng của anh ta. Những nhà đầu tư nổi tiếng bị Do thu hút đồng tình với triết lý và khẩu hiệu của anh ta về sự cần thiết của tài chính phi tập trung và các đồng tiền DeFi."

Người này nói thêm: "Họ nhận thấy mô hình thuật toán này mới mẻ và hấp dẫn vì nhu cầu với stablecoin ngày càng tăng. Các loại tiền này không có mối liên hệ với nền kinh tế thực, chỉ hỗ trợ lẫn nhau và bằng Bitcoin."

Những người hậu thuẫn Kwon đều có "profile" khủng, chiến lược marketing quy mô toàn cầu và những phát ngôn cá tính trên mạng xã hội đã giúp thu hút sự chú ý. Thậm chí, một số nhà đầu tư nhỏ lẻ đã thành lập một "đội quân" ủng hộ được gọi là "Lunatic"

Những người có quan điểm bi quan về Terra/Luna thường bị Do chỉ trích. Nhà sáng lập này viết trên Twitter vào năm ngoái khi một nhà kinh tế người Anh nghi ngờ về mô hình của Terraform Labs: "Tôi không tranh luận với kẻ nghèo trên Twitter. Và xin lỗi, tôi chẳng thay đổi kế hoạch của mình vì bà ấy ở thời điểm này."

Kim đến từ Blitz Labs nói: "Các Lunatic tin rằng cách cư xử thô lỗ của anh ta chính là cách để tiền của họ được bảo vệ. Vì vậy, thái độ kiêu ngạo của Do đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của cộng đồng đó và những lời nói như vậy thành ‘thương hiệu’ của anh ta."

Kim Hyoung-joong - giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tiền số tại Đại học Hàn Quốc, cho biết: "Do đã ca ngợi sự phát triển của tài chính phu tập trung, nhưng anh ta lại đưa ra quyết định một mình. Thật là nực cười khi việc đưa ra quyết định của công ty lại chỉ tập trung vào 1 người."

Và đương nhiên, "vòng xoáy tử thần" mang tên Luna đã để lại những khoản lỗ lớn cho nhà đầu tư.

"Lại nghèo rồi", Changpeng Zhao - nhà sáng lập sàn Binance, trả lời một dòng tweet về việc giá trị khoản đầu tư của ông vào Luna giảm từ 1,6 tỷ USD xuống chưa đến 2.500 USD.

Hashed - công ty đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại Seoul, từng ủng hộ Do và Terraform Labs, được Coindesk ước tính đã mất hơn 3,5 tỷ USD từ cú sập của Luna.

Song, những khoản lỗ kinh khủng nhất lại là các nhà đầu tư nhỏ lẻ gánh chịu.

Ji-hye - nhân viên văn phòng ở Hàn Quốc, mẹ của 3 con dưới 5 tuổi, chia sẻ chị đã đầu tư toàn bộ tiền tiết kiệm vào tiền số, sau khi được hứa hẹn trả lãi 20% và thấy Daniel Shin có mặt trong dự án.

Chị nói: "Tôi đã cố gắng hết sức để tích luỹ tiền tiết kiệm nhưng lãi ngân hàng quá thấp trong thời kỳ lạm phát cao như hiện nay. Tôi tìm mọi cách để tiết kiệm tiền cho 3 đứa con của mình."

Ji-hye cho biết: "Tôi chứng kiến tiền tiết kiệm của mình tăng lên từng ngày với mức lãi 20%. Bởi vậy, tôi còn đi vay thêm từ ngân hàng và đổ thêm vào Terra. Tất cả là lỗi của tôi khi không tìm hiểu kỹ hơn trước khi đầu tư. Nhưng tôi quá tuyệt vọng vì mất hết tiền tiết kiệm."

Sau khi Luna lao dốc thảm hại, Do chia sẻ trên Twitter: "Tôi rất đau lòng khi phát minh của tôi mang lại nỗi đau cho các bạn."

Tuy nhiên, khi mô hình này sụp đổ, Do vẫn nỗ lực tìm kiếm sự hỗ trợ từ các nhà phát triển để có cơ hội thứ hai. Anh lập luận rằng, thất bại của Terra là "cơ hội để vươn lên từ đống tro tàn." 

Tham khảo FT