UBCKNN đang xây dựng thị trường thứ cấp trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ

Theo chia sẻ từ đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), Ủy ban đang phối hợp với Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội và Trung tâm lưu ký chứng khoán để tổ chức triển khai thị trường giao dịch thứ cấp cho TPDN riêng lẻ.

TS. Cấn Văn Lực. Ảnh: Trọng Hiếu

Tại tọa đàm Toạ đàm"Giải pháp khơi thông thị trường vốn" sáng 17/03, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV đề xuất 7 gỡ tắc vốn cho thị trường vốn. Trong đó để xuất giải pháp về hoàn thiện hạ tầng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) như thị trường thứ cấp tập trung, cơ sở dữ liệu về trái phiếu, về tài sản đảm bảo... Việc xây dựng và phát triển các thị trường thứ cấp an toàn là nội dung cần sớm triển khai để tăng thanh khoản, thu hút thêm dòng vốn đầu tư từ trong và ngoài nước.

Cùng tham gia tọa đàm, bà Tạ Thanh Bình - Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường UBCKNN đã có chia sẻ về việc việc phát triển thị trường thứ cấp cho TPDN riêng lẻ. Theo đó, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, UBCKNN đang phối hợp với Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội và Trung tâm lưu ký chứng khoán để tổ chức triển khai thị trường giao dịch thứ cấp cho TPDN riêng lẻ. Về mặt tiến độ, UBCKNN đã xây dựng thông tư và đang thẩm định ở Bộ Tài chính, sắp ban hành trong thời gian ngắn. Hệ thống giao dịch và thanh toán đều đang được chuẩn bị. “Theo đúng tiến độ hệ thống có thể vận hành vào khoảng giữa năm nay”, đại diện UBCKNN chia sẻ.

Bà Tạ Thanh Bình - Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường UBCKNN. Ảnh: Trọng Hiếu

Thị trường trái phiếu có giai đoạn phát triển mạnh và phát hành sôi động trong các năm 2010 - 2021 nhưng vẫn còn những hạn chế nhất là ở khâu phân phối trái phiếu riêng lẻ. Trong phần tham luận, ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó Tổng giám đốc phụ trách nguồn vốn CTCP Chứng khoán Ngân hàng Công thương chỉ ra thị trường TPDN những năm qua tồn tại việc phát hành tràn lan trái phiếu riêng lẻ ra bên ngoài - “đại chúng hóa” trái phiếu phát hành riêng lẻ nhằm lách qua những hành lang rào cản trong việc phát hành trái phiếu đại chúng.

“Đại chúng hóa” ở đây được hiểu theo nghĩa là quá trình phát hành, phân phối trái phiếu riêng lẻ cho tất cả các nhà đầu tư chứ không chỉ dành riêng cho nhà đầu chuyên nghiệp. Ông Tuấn Anh dẫn số liệu thống kê có tới hơn 33% trái phiếu doanh nghiệp do cá nhân nắm giữ, phần còn lại là của các nhà đầu tư chuyên nghiệp, công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại. Tuy nhiên sau khi mua trái phiếu có hiện tượng một số ít các công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại lại tiến hành mời chào, bán lại cho nhà đầu tư cá nhân… hoặc hợp thức hóa dưới dạng hợp đồng “hợp đồng hợp tác chiến lược” hoặc “gửi tiết kiệm linh hoạt” vô hình chung một lượng rất lớn trái phiếu doanh nghiệp lại đang nằm trong tay những nhà đầu tư cá nhân (nhà đầu tư không chuyên nghiệp). Như vậy quá trình trên thực tế đã biến tướng từ hình thức phát hành trái phiếu riêng lẻ thành trái phiếu đại chúng.

Ông Nguyễn Tuấn Anh - Phó Tổng giám đốc phụ trách nguồn vốn Công ty Cổ phần Chứng khoán Ngân hàng Công thương. Ảnh: Trọng Hiếu

Nhằm mục đích xử lý những tồn tại và rủi ro hệ thống trong vấn đề phát hành trái phiếu doanh nghiệp nói chung và trái phiếu phát hành riêng lẻ nói riêng, ông Tuấn Anh cho rằng mấu chốt của vấn đề là làm sao cho thị trường được minh bạch, chất lượng tổ chức phát hành được nâng cao từ đó lấy lại được niềm tin nơi nhà đầu tư. Muốn làm được như vậy, cơ quan quản lý cần có những biện pháp kiểm soát bước đầu thông qua những quy định, luật định, chế tài xử phạt thích đáng.

Ở đây, một số giải pháp có thể kể đến như sau kiểm soát việc "đại chúng hóa" ở thị trường thứ cấp của trái phiếu, trong đó quy định rõ tổ chức tài chính, cá nhân đủ điều kiện, có giấy phép hành nghề mới được thực hiện nghiệp vụ phân phối (trái phiếu phát hành riêng lẻ).

Ngoài ra, việc kiểm soát chặt quá trình phân phối trái phiếu còn giúp đưa các sản phẩm trái phiếu về đúng bản chất và vai trò của nó. Nên tăng cường khuyến khích và định hướng dòng tiền của những nhà đầu tư tới việc mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng để giảm thiểu rủi ro, trong khi trái phiếu riêng lẻ chỉ được phép cung cấp hoặc phân phối lại cho nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Song hành là thành lập mới hoặc giao cho một cơ quan chuyên môn đủ quy mô và thẩm quyền giám sát các doanh nghiệp phát hành cũng như việc thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành để kịp thời đưa ra cảnh báo, chấn chỉnh các hành vi sai phạm nếu có.

Yến Chi

FILI