Trong khoảng 1 tháng (từ tháng 10 đến tháng 11), cổ phiếu LSS của CTCP Mía đường Lam Sơn “bay” mất gần 20% giá trị và về dưới mệnh giá. Nguyên nhân xuất phát từ kết quả kinh doanh kém khả quan và ảnh hưởng của bão lũ đầu tháng 10.

Trước đà giảm của cổ phiếu, Hội đồng quản trị LSS đã công bố việc mua vào 6 triệu cổ phiếu làm cổ phiếu quỹ, tương ứng 8,6% khối lượng cổ phiếu đang lưu hành. Thời gian giao dịch từ 1/12 - 31/12/2017.

Nguồn vốn thực hiện từ thặng dư vốn cổ phần và quỹ đầu tư phát triển. Sau công bố đó, thị giá cổ phiếu LSS đã có phản ứng tích cực. Phiên giao dịch 15/11, thị giá LSS đóng cửa ở mức 11.350 đồng/cổ phiếu.

Trước việc giá cổ phiếu giảm 17,5% từ đầu năm đến nay, trong tháng 11, Hội đồng quản trị CTCP Everpia (EVE) đã công bố nghị quyết mua vào 3 triệu cổ phiếu, tương ứng 7,1% vốn làm cổ phiếu quỹ. Giá mua xác định theo giá thị trường tại thời điểm giao dịch, nhưng không cao hơn giá trị sổ sách (22.000 đồng/cổ phiếu). Mục đích mua cổ phiếu của EVE nhằm giữ ổn định giá cổ phiếu và gia tăng giá trị cho cổ đông. Nguồn vốn lấy từ thặng dư vốn cổ phần được ghi nhận tại báo cáo tài chính kiểm toán công ty mẹ tại ngày 31/12/2016.

Mới đây, Hội đồng quản trị CTCP Xây dựng và địa ốc Hoàng Quân (HQC) cũng dự kiến sử dụng nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm 2016 để mua tối đa 10 triệu cổ phiếu làm cổ phiếu quỹ, tương ứng 2% số lượng cổ phần đang lưu hành.

Cả hai doanh nghiệp này đều kinh doanh kém khả quan. Với EVE, 9 tháng đầu năm chỉ lãi 32,4 tỷ đồng, giảm phân nửa so với cùng kỳ 2016, còn HQC lãi 9 tháng 52,4 tỷ đồng, giảm 22% so với cùng kỳ năm 2016.

CTCP Xây dựng Hòa Bình (HBC) cũng vừa ra nghị quyết Hội đồng quản trị về việc mua 3,5 triệu cổ phiếu, tương ứng 2,7% số cổ phiếu đang lưu hành làm cổ phiếu quỹ. Giá mua không quá 52.000 đồng/cổ phiếu.

Nguồn vốn thực hiện được trích từ lợi nhuận chưa phân phối đến ngày 30/6/2017 của Công ty. Như vậy, nếu mua với mức giá tối đa, ước tính HBC cần chi khoảng 182 tỷ đồng để thực hiện việc mua cổ phiếu quỹ này. Giao dịch dự kiến thực hiện qua phương thức khớp lệnh trong vòng 30 ngày kể từ khi được Uỷ ban Chứng khoán và Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM chấp thuận.

Trước đó, Hội đồng quản trị HBC đã nhanh chóng lên tiếng phủ nhận tin đồn tiêu cực về hoạt động kinh doanh của Công ty, tạm thời chặn đà giảm của cổ phiếu. Tuy nhiên, điều mà các nhà đầu tư e ngại tại HBC là cùng với việc liên tiếp trúng thầu các hợp đồng có tổng giá trị hàng ngàn tỷ đồng thì vấn đề nợ vay và công nợ cũng tăng cao. Tính đến ngày 30/9, khoản phải thu HBC là 8.600 tỷ đồng và tổng nợ phải trả là hơn 11.181 tỷ đồng, chủ yếu nợ ngắn hạn hơn 10.228 tỷ đồng, trong đó nợ vay ngắn hạn 3.925 tỷ đồng.

Do vậy, với thông tin HBC mua cổ phiếu quỹ, nhiều ý kiến cho rằng, dù số tiền ước tính chi ra  không đáng kể so với số nợ vay cũng như khoản phải thu, nhưng trong bối cảnh doanh nghiệp thực hiện nhiều dự án, nhu cầu vốn lớn thì việc mua cổ phiếu quỹ ở thời điểm hiện tại là không phù hợp.

CTCP Mía đường Thành Thành Công Tây Ninh (SBT) cũng có kế hoạch mua lại hơn 83,5 triệu cổ phiếu, tương ứng 15% vốn cổ phần, để làm cổ phiếu quỹ. Nguồn vốn mua cổ phiếu quỹ từ thặng dư vốn cổ phần trên báo cáo tài chính riêng của SBT. Thời gian mua lại không quá 6 tháng kể từ khi được Đại hội đồng cổ đông thông qua.

Giả định với mức giá hiện tại, khoảng 21.000 đồng/cổ phiếu, mức giá đã giảm 49% so với thời điểm 1/8/2017 là mức giá tham chiếu để mua cổ phiếu quỹ thì SBT dự kiến phải chi hơn 1.700 tỷ đồng để thực hiện giao dịch. Tính đến 30/9, trên báo cáo tài chính công ty mẹ, SBT có gần 6.243 tỷ đồng thặng dư vốn cổ phần.

Đáng nói là, theo tờ trình Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị SBT dự kiến phát hành cổ phiếu để chia cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ 6%, tương ứng phát hành 33,4 triệu cổ phiếu. Động thái vừa mua cổ phiếu quỹ (làm giảm số lượng cổ phiếu lưu hành), nhưng lại chia cổ tức bằng cổ phiếu (tăng số lượng cổ phiếu đang lưu hành) của SBT đang chờ Hội đồng quản trị Công ty giải thích rõ hơn tại kỳ đại hội tới.

Việc mua vào cổ phiếu quỹ trước mắt có thể tác động tích cực đến tâm lý cổ đông, nhà đầu tư, nhưng tác động này cũng chỉ mang tính ngắn hạn. Về lâu dài, doanh nghiệp phải có kết quả kinh doanh tốt, tiềm năng tăng trưởng rộng mở, cổ phiếu mới mong tăng trưởng bền vững. Đó là chưa kể sau những công bố thông tin rầm rộ thì doanh nghiệp có mua vào cổ phiếu quỹ hay không phải “chờ hồi sau mới rõ”.