Anh Long, một nhà đầu tư chứng khoán cho biết trong 2 tuần trở lại đây liên tục nhận được email từ các môi giới thuộc CTCP Chứng khoán SSI chào bán trái phiếu doanh nghiệp của CTCP Điện Gia Lai (mã GEG – HoSE) với lãi suất lên đến 11,5%/năm. Đây là loại trái phiếu phát hành riêng lẻ, không có tài sản đảm bảo với khối lượng phát hành 300 tỷ đồng, kỳ hạn 2 năm, thanh toán lãi 6 tháng/lần với khối lượng đặt mua tối thiểu 1 tỷ đồng. GEG cam kết mua lại trái phiếu tại thời điểm tròn 12 tháng kể từ ngày phát hành. Mục đích phát hành để tài trợ cho dự án năng lượng mặt trời.

Trong khi đó, từ ngày 20/05/2019, CTCP Chứng khoán VNDirect chính thức mở bán Trái phiếu Tập Đoàn Hà Đô - HDG với mức lãi suất (thực nhận) 9,8%/năm. Hà Đô Group là tập đoàn hoạt động trong ba lĩnh vực chính là kinh doanh bất động sản, năng lượng tái tạo và cho thuê văn phòng, tiền thân là xí nghiệp trực thuộc Bộ Quốc Phòng. Tổng giá trị phát hành theo mệnh giá là 250 tỷ đồng, trái phiếu có kỳ hạn 2 năm với lãi suất coupon 10,5% cho năm đầu tiên và bằng lãi suất tham chiếu cộng biên độ 3,7% cho năm tiếp theo (lãi suất tham chiếu bằng lãi suất kiệm bình quân 12 tháng của VCB, BIDV, Vietinbank, Agribank). Hà Đô mua lại trước hạn 40% giá trị trái phiếu sau 15 tháng từ ngày phát hành (15/08/2020) và mua 60% còn lại vào ngày đáo hạn. Số trái phiếu này được đảm bảo bằng 11,5 triệu cổ phiếu HDG được phong tỏa và quản lý bởi VNDIRECT với tổng giá trị theo giá thị trường hiện nay hơn 440 tỷ đồng.

VnDirect cũng vừa huy động 500 tỷ đồng trái phiếu lãi suất 9,5%/năm, kỳ hạn 1 năm trả lãi 3 tháng/lần.

Thông tin về trái phiếu doanh nghiệp hiện nay đã được công khai trên website của HNX

Tại Công ty chứng khoán Ngân hàng Kỹ Thương (TCBS), ngày 21/5/2019 CTCP Đầu tư và phát triển Du lịch Phú Quốc phát hành trái phiếu lãi suất tối đa 10%/năm kỳ hạn 36 tháng. Lãi trả 3 tháng/lần, lãi suất mỗi kỳ tiếp theo là tổng của tối đa 4% và lãi suất tham chiếu (trung bình cộng lãi suất tiền gửi tiết kiệm áp dụng cho khách hàng cá nhân kỳ hạn 12 tháng bằng VND của BIDV, Vietinbank, Vietcombank và Techcombank). Mức lãi suất thực nhận khoảng 9,25%/năm. Ngoài ra TCBS chào bán trái phiếu Vinhomes, Vinpearl lãi suất khoảng 8,3%/năm.

Nhìn chung mức lãi suất trái phiếu doanh nghiệp chênh khoảng 3-4% so với lãi suất tiền gửi tiết kiệm 12 tháng tại các ngân hàng lớn. Trước đó, CTCP Đầu tư dịch vụ tài chính Hoàng Huy (TCH) đã phát hành trái phiếu riêng lẻ với giá trị gần 600 tỷ đồng với lãi suất 5%/năm. Đây là trái phiếu chuyển đổi với giá chuyển đổi 16.550 đồng/cp cho một quỹ của Shinhan và quỹ Valuesystem Protect Optimus Private Investment Fund ủy thác cho Shinhan Bank.

Mức phát hành trái phiếu cao nhất hiện nay thuộc về CTCP Phát triển BĐS Phát Đạt (PDR) khi chào bán thành công trái phiếu riêng lẻ quy mô 200 tỷ đồng với lãi suất 14,45%/năm, kỳ hạn 1 năm, trả lãi 3 tháng/lần, phát hành vào tháng 4/2019.

Tuy nhiên không phải công ty nào phát hành trái phiếu cũng thành công. Công ty TNHH An Quý Hưng và công ty con Công ty TNHH An Quý Hưng Land, các cổ đông lớn của Vinaconex, đã thất bại trong việc chào bán 5.300 tỷ đồng trái phiếu. Các trái phiếu này có kỳ hạn 3 năm và được trả lãi 12%/năm cho kỳ tính lãi đầu tiên. Các kỳ sau lãi suất không thấp hơn mức này, được tính bằng lãi tiết kiệm 12 tháng của 4 ngân hàng cộng thêm 4,5%. Tài sản đảm bảo cho các đợt phát hành này là 255 triệu cổ phiếu Vinaconex. Mặc dù lãi suất cao và tài sản bảo đảm giá trị lớn, các trái phiếu của An Quý Hưng và An Quý Hưng Land không thu hút được nhà đầu tư nào quan tâm đặt mua.

Trong thời gian qua, các công ty bất động sản chuyển hướng sang huy động trái phiếu doanh nghiệp thay vì phát hành cổ phiếu hay đi vay ngân hàng. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp bùng nổ trong năm 2018. Theo số liệu từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), dư nợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại thời điểm cuối năm 2018 là 474.500 tỷ đồng, bằng 8,6% GDP năm 2018 và tăng 53% so với cuối năm 2017.

Trước đây 99% lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp do ngân hàng hoặc nhà đầu tư tổ chức nắm giữ. Hiện nay con số này khoảng 97% và có xu hướng giảm dần trước sự tham gia ngày càng nhiều của nhà đầu tư cá nhân và đây là một tín hiệu đáng mừng.

Thị trường trái phiếu doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ góp phần "giảm tải" cho kênh tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên điểm nghẽn đang nằm ở chỗ Việt Nam chưa có các công ty xếp hạng tín nhiệm có uy tín.

Ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường Trái phiếu đề xuất doanh nghiệp nào phát hành trái phiếu doanh nghiệp bắt buộc phải được xếp hạng tín nhiệm và công khai minh bạch thông tin. Nội dung này hiện đã được đưa vào dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi để lấy ý kiến Quốc hội trong kỳ họp tháng 5 lần này. Ngoài ra dự thảo Luật nâng điều kiện về vốn của doanh nghiệp chào bán trái phiếu ra công chúng từ 10 tỷ lên 30 tỷ. Ông Quỳnh còn đề xuất hình thành một ủy ban liên bộ giữa Bộ Tài chính và NHNN để phát triển thị trường trái phiếu.

Hiện HNX đang xây dựng chuyên trang về trái phiếu doanh nghiệp với mục đích công khai các thông tin của doanh nghiệp phát hành trái phiếu theo hình thức riêng lẻ. Ngoài việc công bố thông tin về đợt phát hành trái phiếu, kết quả phát hành, các DN phải công bố thông tin định kỳ, công bố thông tin thông tin bất thường, công bố thông tin về trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu kèm theo chứng quyền, mua lại trái phiếu trước hạn hoặc hoán đổi trái phiếu theo các quy định tại Nghị định 163/2018/NĐ-CP.