Sau chuỗi ngày chờ đợi, BMP cuối cùng đã nhận được chấp thuận của UBCK NN về việc nới room ngoại lên 100%, mở cửa cho NĐT ngoại tham gia sâu hơn vào Công ty.

Tại một doanh nghiệp ngành nhựa khác là NTP, cổ đông ngoại lâu năm Saraburi đăng ký bán toàn bộ 21 triệu cổ phiếu. Cũng cần đề cập là trước đó Saraburi là cổ đông lớn của 2 doanh nghiệp BMP và NTP.

Mối nhân duyên của Saraburi với 2 “đại gia” ngành nhựa Việt

Trở lại thời điểm 5 năm trước, cũng là khi Nawaplastic Industries (Saraburi) Co,. Ltd bắt đầu để ý tới 2 doanh nghiệp nhựa Việt Nam và cùng lúc mua vào lượng lớn cổ phiếu CTCP Nhựa Bình Minh (HOSE: BMP) và CTCP Nhựa Tiền Phong (HOSE: NTP), trở thành cổ đông lớn tại cả 2 doanh nghiệp.

Đầu tháng 03/2012, Saraburi đã mua gần 5,9 triệu cp BMP, tương ứng với 16,72% vốn và trở thành 1 trong 3 cổ đông lớn nhất của BMP, bên cạnh SCIC (29,6%) và Franklin Templeton Investment Funds (8,73%).

Không lâu sau đó, giữa tháng 03/2012, Saraburi thông báo mua xong hơn 9,8 triệu cp NTP, tương đương 22,67% vốn, đồng thời trở thành cổ đông lớn của Công ty cùng với 2 cái tên khác là SCIC (37,10% vốn) và Red River Holding (giữ 7,08%).

Thời gian tiếp theo, Saraburi tiếp tục nâng sở hữu tại cả BMP và NTP và lần lượt sở hữu 20,4% và 23,84% vốn. Sau khi nắm lượng lớn cổ phiếu, tại ĐHĐCĐ thường niên 2013, Saraburi thực hiện bước đi tiếp theo, đưa người vào HĐQT của 2 doanh nghiệp nhựa Việt Nam.

Mặc dù sở hữu lượng lớn cổ phần tại cả NTP và BMP nhưng Saraburi vẫn chưa có tiếng nói quyết định tại 2 doanh nghiêp này bởi tỷ lệ sở hữu của cổ đông nhà nước (SCIC) vẫn dẫn đầu. Đây có lẽ là lý do mà Saraburi từng muốn xem xét nâng tỷ lệ sở hữu tại hai công ty lên đến 49% - theo lời của CEO của đơn vị này.

Cũng cần chú ý rằng, Saraburi là một trường hợp khá đặc biệt khi đơn vị này cùng với SCIC là 2 NĐT duy nhất có mặt và tham gia vào HĐQT của 2 doanh nghiệp cùng ngành cạnh tranh nhau trong phân khúc sản phẩm nhựa xây dựng và chiếm giữ 2 thị trường Bắc - Nam của Việt Nam.

Trong khi BMP là doanh nghiệp nắm giữ 50% thị phần khu vực phía Nam, thì NTP lại khẳng định vị thế bá chủ tại miền Bắc khi giữ vị trí vững chắc với 60% thị phần suốt nhiều năm.

Trong chiến lược dài hạn của cả 2 doanh nghiệp này, đều cho thấy tham vọng “lần sân” sang thị trường của đối thủ. Tuy nhiên, trong suốt nhiều năm vẫn chưa thấy sự bứt phá rõ rệt. Cho đến nay, BMP và NTP vẫn mỗi bên “hùng cứ” một phương trên đất Việt.

Về hoạt động kinh doanh, trong 5 năm trở lại đây, kết quả kinh doanh của cả hai doanh nghiệp đều tăng trưởng tốt. Trong đó, doanh thu thuần của NTP luôn cao hơn BMP, tuy nhiên, tỷ suất lợi nhuận ròng của BMP lại cao NTP, bằng chứng là lợi nhuận ròng của BMP vẫn cao hơn so với NTP trong nhiều năm.

KQKD của NTP và BMP trong 5 năm gần đây (Đvt: triệu đồng)

Trong nửa đầu 2017, NTP đạt doanh thu thuần và lãi ròng lần lượt ở mức 2.052 tỷ đồng và 202 tỷ đồng, tăng trưởng 3%. Trong khi đó, BMP đạt 1.737 tỷ đồng doanh thu thuần, tăng trưởng 7% và lãi ròng 228 tỷ đồng, giảm 34%.

Chuyện nới room: “Mỗi nhà mỗi thái độ”

Mặc dù tham gia từ năm 2012, tuy nhiên trong gần 5 năm qua, Saraburi vẫn chưa có động thái rõ ràng về việc tiếp tục nâng sở hữu tại BMP và NTP. Một phần lý do cản trở việc tăng tỷ lệ sở hữu có thể đến từ giới hạn room của nhà đầu tư nước ngoài tại 2 doanh nghiệp trên. Tuy nhiên, việc 2 năm trở lại đây, Nhà nước liên tục thúc đẩy các doanh nghiệp cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước đì cùng với việc nới room ngoại tại các doanh nghiệp, cánh cửa cho cổ đông ngoại đang ngày càng mở rộng, trong đó có Saraburi.

Năm 2017, BMP và NTP đều là những cái tên nằm trong danh sách thoái vốn của SCIC với lần lượt gần 30% và 37% vốn tại 2 doanh nghiệp. Kỳ vọng một lượng vốn lớn mà SCIC sở hữu được bán ra thị trường, việc 2 doanh nghiệp tiến hành các biện pháp tạo lực mua và tạo cơ hội cho cổ đông ngoại là điều tất yếu bao gồm cả động thái nới room. Tuy nhiên, dường như cách tiếp cận của 2 doanh nghiệp lại rất khác nhau.

Với BMP, đơn vị này tiếp cận việc nới room rất chủ động, “hào hứng” và rõ ràng. Từ ĐHĐCĐ thường niên 2017, Công ty đã trình lên kế hoạch nâng tỷ lệ sở hữu của cổ đông nước ngoài và mục tiêu nới lên mức tối đa là 100% và được ĐHĐCĐ thông qua. Ngay sau đó, BMP đã tiến hành ngay các thủ tục hồ sơ để thực hiện việc nới room.

Mặc dù con đường để đi nhận được quyết định nới room của BMP khá trắc trở do những vướng mắc trong ngành nghề kinh doanh và một số vấn đề khác nhưng cuối cùng ngày 19/09 vừa qua, BMP cũng đã được UBCKNN chấp thuận việc nâng room ngoại lên tối đa 100% sau chuỗi ngày dài chờ đợi, và liên tục gửi công văn phúc đáp.

Theo một báo cáo của CTCK MBS, BMP là một trong những doanh nghiệp tích cực nhất trong việc thực hiện nới room ngoại. Tính đến cuối năm 2016, tỷ lệ sở hữu của NĐT nước ngoài tại BMP hiện đã đạt 48,88% hay nói cách khác là “gần kín room ngoại” trong đó tổ chức nước ngoài sở hữu 48,53% và cá nhân nước ngoài nắm 0,45%.

Do đó, với động thái thoái vốn của SCIC, sau khi BMP nới room, MBS cho rằng cổ đông ngoại Saraburi sẵn sàng trả mức giá cao cho cổ phiếu BMP để có thể nắm quyền chi phối doanh nghiệp.

Khác với BMP, NTP đón nhận việc nới room với tâm thế khá thận trọng. Tại ĐHĐCĐ thường niên 2017, mặc dù đề chủ trương nới room nhưng NTP lại không nêu rõ mức nới room cụ thể mà chỉ thông qua chủ trương và ủy quyền cho HĐQT thực hiện các công việc liên quan. Cho đến nay, đã gần ¾ thời gian của năm 2017 trôi qua, NTP vẫn chưa có động thái cụ thể nào để hiện thực hóa chủ trương đã đề ra,

Ông Đặng Quốc Dũng- Thành viên HĐQT của NTP cũng từng cho biết, một trong những vấn đề khiến NTP thận trọng trong việc nới room là do ngành nghề kinh doanh có hoạt động bất động sản – là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Do đó, nếu nới room, NTP sẽ gặp một số vướng mắc, Công ty sẽ phải dừng dự án bất động sản tại số 2 An Đà- đây là dự an khu tổ hợp thương mại, văn phòng cho thuế và chung cư cao cấp với tổng mức đầu tư 2.000 tỷ đồng. Nếu NTP ngừng thực hiện dự án trên thành phố Hải Phòng sẽ thu hồi dự án và sẽ gây ra thiệt hại lớn do chỉ nhận được đền bù một số tiền rất ít.

Mặt khác, hiện nay room cho nhà đầu tư nước ngoài tại NTP chưa được “kín” hết. Tính đến cuối năm 2016, NTP chỉ còn duy nhất một cổ đông ngoại là Saraburi sở hữu 23,84% vốn, trong khi tỷ lệ room ngoại là 49%.

Một điểm đáng chú ý là trong cơ cấu cổ đông của NTP là sự xuất hiện của những cổ đông lớn cá nhân trong nước. Đến cuối năm 2016, bên cạnh SCIC và Saraburi là cổ đông lớn, NTP có 2 cổ đông lớn khác là cá nhân Lệ Thị Thúy Hải nắm 7,13% và cá nhân Hồ Phi Hải giữ 5,47% vốn. Mới đây, ủy viên HĐQT của NTP Đặng Quốc Dũng đã mua 4,2 triệu cp NTP và cá nhân thứ 3 trở thành cổ đông lớn nắm 6,87% vốn của Công ty.

Và sự lựa chọn của cổ đông ngoại

Mới đây, sau thời gian chờ đợi, ngày 19/09, BMP cũng đã được chấp thuận nới room ngoại lên 100%. Trong khi đó, phía NTP vẫn chưa có “động tĩnh” gì cho việc nới room. Cùng sở hữu lượng lớn cổ phần tại BMP và NTP, tuy nhiên mỗi nơi lại có những diễn biến về cơ cấu cổ phần, Saraburi đang đứng trước nhiều lựa chọn và quyết định.

Đến nay, những động thái đầu tiên của cổ đông ngoại đã xuất hiện. Ngày 20/09 vừa qua, Saraburi vừa đăng ký bán toàn bộ 21 triệu cp NTP, tương đương 23,8% vốn từ ngày 25/09-20/10/2017.

Và cũng trong cùng thời gian trên, một loạt các lãnh đạo của NTP đã đăng ký mua vào cổ phiếu NTP. Trong đó, Chủ tịch HĐQT Trần Bá Phúc đăng ký mua 410.000 cổ phiếu nhằm tăng số lượng nắm giữ lên 484.780 cổ phiếu (0,543%); Tổng Giám đốc Nguyễn Quốc Trường đăng ký mua 410.000 cổ phiếu để tăng sở hữu lên 417.776 cổ phiếu (0,529%); Phó Tổng Giám đốc Chu Văn Phương đăng ký mua 410.000 cổ phiếu tăng sở hữu lên 418.236 cổ phiếu (0,469%). Giao dịch đều thực hiện theo phương thức thỏa thuận và khớp lệnh.

Liên quan việc thoái vốn của Saraburi, ông Nguyễn Văn Thức- Phó Tổng Giám đốc của NTP cho biết, Công ty không rõ ý định của Saraburi và bên cổ đông ngoại cũng không nói lý do thoái vốn cho NTP. Bên cạnh đó, khi được hỏi về dự định nới room của Công ty trong thời gian tới khi mà SCIC sẽ thoái vốn, ông Thức cũng cho biết Công ty chưa có kế hoạch đối với các vấn đề trên.

Câu hỏi đặt ra là liệu những động thái trên của Saraburi có đang bắt đầu một sự chuyển dịch dòng vốn và tái cơ cấu đầu tư của Saraburi. Và Tập đoàn ngoại này sẽ chọn doanh nghiệp nào là đích đến?