Tại phiên giải trình về quản lý đất đai, trật tự xây dựng, trật tự đô thị tại bãi bồi sông Hồng, lãnh đạo quận Hoàn Kiếm cho biết bốn quận đã thống nhất báo cáo UBND TP cho phép lập đề án "Phát triển bãi nổi giữa và ven sông Hồng thành công viên văn hóa đa năng", kinh phí từ ngân sách các quận.

Toàn cảnh bãi giữa sông Hồng đoạn cầu Nhật Tân

Việc lập đề án hướng tới mục tiêu cụ thể hóa định hướng Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050; khai thác hiệu quả quỹ đất và lợi thế tiềm năng, vẻ đẹp tự nhiên của sông Hồng; lấy sông Hồng là trục cảnh quan tạo ra không gian mở, xanh, có hạ tầng đô thị văn minh, hiện đại, làm điểm đến vui chơi, tham quan du lịch.

Khu vực bãi bồi ven sông Hồng trên địa bàn quận Long Biên thuộc 2 phường Chương Dương, Phúc Tân, có tổng diện tích dao động trong khoảng 15 - 18ha, với chiều dài bờ sông khoảng 3,8km.

Trong nhiệm kỳ 2020 - 2025, Ban Chấp hành Đảng bộ quận Hoàn Kiếm khóa XXVI đã xây dựng chương trình về cải tạo, chỉnh trang phát triển đô thị quận và đề án phát triển bãi giữa, bãi bồi ven sông trên địa bàn quận thành công viên văn hóa và du lịch.

Theo đồ án quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, TP Hà Nội đã nghiên cứu quy hoạch 8 bãi sông Hồng. Trong đó, 6 khu vực được nghiên cứu xây dựng mới với tỷ lệ 5% (khoảng 1.590 ha) gồm: Thượng Cát - Liên Mạc, Hoàng Mai - Thanh Trì, Chu Phan - Tráng Việt, Đông Dư - Bát Tràng, Kim Lan - Văn Đức. Riêng khu vực Tàm Xá - Xuân Canh được nghiên cứu xây dựng mới với tỷ lệ 15% (khoảng 408 ha).

Đảm bảo tính bền vững

Tại Việt Nam, việc khai thác bãi giữa, bãi bồi ven sông Hồng trở thành công viên văn hóa - du lịch đã được đặt ra từ vài chục năm nay tuy nhiên vẫn chưa thực hiện được. UBND quận Hoàn Kiếm nhiều lần đề xuất lập đề án phát triển bãi giữa sông Hồng là công trình công cộng, công viên cây xanh.

Theo kế hoạch, công viên được xây dựng chủ yếu dựa trên địa hình tự nhiên, kết hợp giữa không gian kiến trúc cảnh quan đô thị và không gian du lịch văn hóa gắn kết lịch sử, phong tục tập quán truyền thống. Ngoài ra, không gian nghiên cứu đồ án khác biệt ở chỗ đây là khu vực dành cho thoát lũ ngoài đê sông Hồng, có quy mô, tính chất phức tạp với nhiều yếu tố đan xen.

Trên thế giới, việc quy hoạch đô thị ven sông đã được chú trọng từ nhiều năm trước và đem lại những giá trị kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống cho nhiều thành phố lớn như London, New York, Seoul…

Sông Thames ở London, Anh, với diện tích lưu vực khoảng 14.250 km2, là một ví dụ điển hình. Với việc tạo ra những công trình kiến trúc công cộng mang tính biểu tượng như tòa nhà Millennium Dome, cải tạo các bến tàu thành khu kinh doanh mới như khu phức hợp Canary Warf…, khu vực ven sông trở nên có bản sắc riêng và đóng vai trò đầu tàu kinh tế lớn.

Thành công tương tự cũng diễn ra tại New York, Mỹ - một siêu đô thị nằm bên bờ sông Hudson bắt nguồn từ hồ Tear. Con sông là trọng tâm chính của sự phát triển trong khu vực, đóng vai trò như một hành lang giao thông và thương mại, chịu trách nhiệm cho sự phát triển của các khu dân cư và trung tâm công nghiệp ven sông.

Theo kiến trúc sư Philippines Felino Palafox, những thành phố có quy hoạch ven sông thành công trên thế giới đã kết hợp một cách ấn tượng những công viên đầy sức sống, lối đi bộ, hoạt động văn hóa, cùng không gian cho dân cư và thương mại, thu hút cả người dân địa phương và du khách, giúp đảm bảo tính bền vững của nền kinh tế.

Hà Nội nghiên cứu phát triển bãi giữa, bãi bồi ven sông Hồng thành công viên. Ảnh minh hoạ

Ba “bài toán khó”

Chia sẻ với DĐDN, KTS Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam cho rằng bài toán quan trọng cần giải quyết trong quy hoạch đô thị ven sông Hồng là việc kết nối giao thông, hạ tầng với xung quanh. Từ lâu nay, vấn đề đi lại ở khu vực này vẫn còn bất cập. Do đó, địa phương cần cân nhắc phương tiện, đường đi sao cho thuận tiện, an toàn với người dân.

Đồng thời, ông cho rằng quy hoạch công viên tại đây đòi hỏi thêm những tính toán để đáp ứng nhu cầu ăn uống, dịch vụ khác của người dân.

"Ngoài thiết lập khu vui chơi, thể thao, địa phương cần tính đến việc quy hoạch những công trình khác như nhà dân, quán ăn. Các công trình này chiếm tỷ lệ ít trong tổng số đất sử dụng, nhưng rất quan trọng. Người dân không thể ra đó vui chơi, rồi lại chạy vào trong nội đô ăn uống", ông Chính đặt vấn đề.

Bên cạnh đó, giải quyết bài toán thoát lũ cũng là vấn đề quan trọng hàng đầu, đòi hỏi việc bố trí nguồn lực thích hợp, thích ứng với giải pháp khoa học nhằm đảm bảo an toàn. Bởi dòng nước sông Hồng có tính biến đổi lớn giữa các mức báo động và mỗi cấp độ báo động lũ sẽ có mức ảnh hưởng khác nhau đến dự án.