Đế chế 7,000 tỷ đô của Charles Schwab chao đảo vì đà tăng của lãi suất

“Con thuyền” Charles Schwab đang chao đảo trong cơn bão “lãi suất” do Fed tạo ra.

Nếu chỉ nhìn bề nổi, sẽ không hợp lý khi cho rằng Charles Schwab đang bị cuốn vào cuộc khủng hoảng ngân hàng gần đây.

Đế chế 7,000 tỷ đô

Charles Schwab là gã khổng lồ trong ngành môi giới chứng khoán và đã hoạt động trong nửa thế kỷ qua. Công ty không dính dáng nhiều đến tiền ảo như Silvergate Capital và Signature Bank, cũng không bỏ vốn nhiều vào startup và hoạt động đầu tư mạo hiểm như Silicon Valley Bank (SVB). Chỉ có gần 20% khoản tiền gửi tại Schwab vượt quá giới hạn bảo hiểm 250,000 USD của FDIC, trong khi tỷ lệ này ở SVB lên tới 90%.

Với 34 triệu tài khoản khách hàng, đội ngũ tư vấn hùng hậu và khối tài sản hơn 7,000 tỷ USD, Charles Schwab có quy mô vượt xa các ngân hàng khu vực. 

Vậy mà sự hoài nghi vẫn tiếp tục bủa vây Schwab. Giữa lúc cuộc khủng hoảng leo thang, các nhà đầu tư bắt đầu để mắt đến những rủi ro tiềm ẩn của Charles Schwab. Trong bảng cân đối kế toán, công ty nắm rất nhiều trái phiếu dài hạn và có các khoản lỗ chưa thực hiện lên tới 29 tỷ USD vào năm 2022.

Cùng lúc đó, khách hàng bắt đầu rút tiền khỏi một số loại tài khoản của Schwab trong bối cảnh nhiều tài sản thay thế có lợi suất ngày càng cao. Điều này giáng đòn nặng nề tưới một đế chế phụ thuộc nhiều vào tiền gửi nhàn rỗi của khách hàng như Schwab.

Trên thị trường chứng khoán, giá cổ phiếu Schwab đã sụt hơn 25% kể từ hôm 08/03. Một số nhà phân tích Phố Wall dự đoán lợi nhuận của công ty sẽ giảm sút.

Ông Michael Wong, Chuyên viên phân tích của Morningstar, nhận xét: “Nếu nhìn lại quá khứ, Schwab lẽ ra nên đưa ra những lựa chọn đầu tư thận trọng hơn”.

Walt Bettinger, CEO Charles Schwab, và nhà sáng lập Charles Schwab lên tiếng trấn an nhà đầu tư, cho rằng công ty vẫn khỏe mạnh và sẵn sàng chống chọi với bất ổn hiện nay, đồng thời kêu gọi nhà đầu tư không nên quá chú ý tới các khoản lỗ trên giấy.

“Nếu tập trung vào các khoản lỗ trên giấy, bạn có thể sẽ hiểu sai. Những khoản lỗ này có thể không bao giờ được hiện thực hóa”, họ cho biết trong tuyên bố tuần trước.

Nhà sáng lập Charles Schwab

“Cho dù toàn bộ người gửi tiền rút vốn, Charles Schwab vẫn có đủ thanh khoản”, ông Bettinger khẳng định trong bài phỏng vấn với Wall Street Journal công bố trong ngày 23/03. Ông nói thêm công ty có thể vay tiền từ Ngân hàng Cho vay mua nhà Liên bang (FHLB) và phát hành chứng chỉ tiền gửi để khỏa lấp phần vốn bị thiếu hụt.

Cuộc khủng hoảng ngân hàng vừa cho thấy tín hiệu hạ nhiệt trong ngày 27/03, sau khi First Citizens BancShares đồng ý mua lại phần lớn SVB. Động thái này cũng thúc cổ phiếu tài chính tăng vọt, trong đó Schwab tăng 3.1%. Dù vậy, cổ phiếu Schwab vẫn còn thấp hơn 42% so với mức đỉnh xác lập vào tháng 2/2022, một tháng trước khi Fed bắt đầu nâng lãi suất.

* First Citizens mua lại tiền gửi và khoản cho vay ở Silicon Valley Bank

Những khoản lỗ trên giấy

Nếu so với những công ty cùng ngành, Schwab có vẻ hơi bất thường. Họ vận hành một trong những ngân hàng lớn nhất ở Mỹ, cùng với công ty chứng khoán lớn nhất trên sàn. Cả hai mảng này đều nhạy cảm với sự thay đổi của lãi suất.

Giống như SVB, Schwab gom nhiều trái phiếu dài hạn có lợi suất thấp trong năm 2020 và 2021. Điều này có nghĩa là các khoản lỗ trên giấy tờ của công ty đã tăng lên nhanh chóng khi Fed bắt đầu chiến dịch tăng lãi suất để chống lạm phát.

Ba năm trước, mảng ngân hàng của Schwab không ghi nhận lỗ trên giấy đối với lượng trái phiếu dài hạn trên bảng cân đối kế toán. Nhưng khi lãi suất tăng mạnh, công ty ghi nhận lỗ chưa thực hiện 13 tỷ USD tại thời điểm cuối năm 2022.

Năm ngoái, Schwab đã chuyển 189 tỷ USD chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp (MBS) từ khoản mục “sẵn sàng để bán” sang “nắm giữ đến ngày đáo hạn”. Đây là động thái để ngăn các khoản lỗ trên giấy tác động tới vốn chủ sở hữu.

Theo quy định, với khoản “sẵn sàng để bán”, công ty sẽ phải thực hiện đánh giá theo giá thị trường (mark to market) và phải trích lập theo đó, trong khi khoản “nắm giữ tới đáo hạn” thì ghi nhận theo giá gốc đã mua. Việc chuyển sang khoản mục "nắm giữ đến ngày đáo hạn" giúp Schwab không phải trích lập dự phòng và từ đó không tác động tới lợi nhuận và vốn chủ sở hữu.

“Về cơ bản, họ dự báo lãi suất sẽ tăng mạnh. Công ty không biết quá trình tăng lãi suất kéo dài bao lâu hoặc tăng bao nhiêu, nhưng họ phải ra tay bảo vệ vốn chủ bằng cách chuyển dịch khoản mục”, Stephen Ryan, Giảng viên kế toán tại Trường Kinh doanh Stern thuộc Đại học New York, cho hay.

Quy định về sự chuyển dịch khoản mục trên cũng khá nghiêm ngặt. Nếu đã quyết định chuyển sang khoản "nắm giữ tới đáo hạn", công ty sẽ buộc phải nắm giữ cho tới ngày đáo hạn.

Theo đó, Schwab phải giữ hơn 150 tỷ USD trái phiếu có lợi suất bình quân gia quyền 1.74% cho đến ngày đáo hạn. Phần lớn lượng lượng trái phiếu này (khoảng 114 tỷ USD) phải hơn 10 năm nữa mới đáo hạn.

Tiền gửi ngày càng giảm

Nỗi lo khác là lãi suất cao hơn sẽ thôi thúc khách hàng rút tiền khỏi các tài khoản của Schwab.

Một trong những nguồn thu nhập chính của Schwab đến từ tiền nhàn rỗi của khách hàng. Thông thường, Schwab sẽ chuyển tiền gửi từ tài khoản chứng khoán sang ngân hàng của mình, rồi tái đầu tư số tiền này vào các sản phẩm trả lợi suất cao hơn.

Chênh lệch giữa khoản lợi suất mà Schwab kiếm được và khoản lãi phải trả cho khách hàng chính là thu nhập lãi thuần (NII) của công ty – một trong những thước đo quan trọng nhất của một ngân hàng. Năm ngoái, thu nhập lãi thuần chiếm 51% tổng doanh thu thuần của Schwab.

“Schwab phụ thuộc vào lượng tiền nhàn rỗi ở các tài khoản chứng khoán”, Allan Roth, nhà sáng lập của công ty hoạch định tài chính Wealth Logic, nhận định.

Với lãi suất tăng nhanh chóng, khách hàng có lý do để chuyển tiền sang nơi khác. Nhiều quỹ thị trường tiền tệ đang có mức lợi suất lên tới 4%, còn tài khoản chuyển gửi (sweep account) của Schwab chỉ trả lợi suất 0.45%.

Hiện vẫn chưa rõ khách hàng có thể rút bao nhiêu tiền khỏi các tài khoản chứng khoán của Schwab. Đội ngũ quản lý của Schwab thừa nhận rằng hoạt động rút tiền của khách hàng đã tăng trong năm 2022.

“Khi lãi suất ngắn hạn tăng nhanh trong năm 2022, công ty chứng kiến khách hàng rút tiền khỏi tài khoản và chuyển sang các tài sản có lợi suất cao hơn. Nhịp độ rút tiền ngày càng nhanh hơn”, Schwab cho biết trong báo cáo thường niên.

Tuy nhiên, CEO Bettinger và nhà sáng lập Schwab nhấn mạnh rằng “tiền gửi của khách có thể dịch chuyển, nhưng chúng không rời khỏi công ty chúng tôi”.

Tăng vay nợ

Để khỏa lấp sự thiếu hụt thanh khoản, đơn vị ngân hàng của Schwab đã vay 12.4 tỷ USD thông qua hệ thống FHLB tại cuối năm 2022. Hiện Công ty có khả năng vay tới 68.6 tỷ USD từ FHLB, theo báo thường niên của Schwab.

Các chuyên viên phân tích đang cân nhắc các yếu tố trên trong các báo cáo khuyến nghị của mình. Trong đó, Barclays và Morningstar đã hạ giá mục tiêu với cổ phiếu Schwab trong vài tuần gần đây.

CEO Bettinger và nhà sáng lập Schwab cho biết sự thận trọng của Công ty sẽ giúp khách hàng vượt qua chu kỳ khó khăn hiện tại như những gì đã làm trong hơn 50 năm qua.

“Chúng tôi vẫn tự tin vào cách tiếp cận lấy khách hàng làm trung tâm, hiệu suất của hoạt động kinh doanh và sự ổn định dài hạn của Schwab”, họ cho biết trong tuần trước. “Chúng tôi không giống như các ngân hàng khác”.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FILI