TPHCM có nhiều đặc thù để phát triển thị trường tín chỉ carbon tự nguyện

Thị trường carbon tự nguyện được xem là một trong những công cụ quan trọng trong việc góp phần đảm bảo hoàn thành được những cam kết trong mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính 45% đến năm 2030 và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tham gia vào thị trường tín chỉ carbon tự nguyện tạo ra nhiều cơ hội và thách thức cho TPHCM.

Sáng ngày 29/02/2024, tọa đàm “Thị trường Carbon: Dự báo tác động và định hướng chính sách từ TPHCM” được tổ chức nhằm trao đổi, đề xuất chính sách từ vấn đề thị trường carbon gắn với Nghị quyết 98/2023/NQ15.

Thị trường carbon là công cụ kinh tế quan trọng thúc đẩy giảm phát khí thải nhà kính

GS.TS. Sử Đình Thành - Giám đốc Đại học Kinh tế TPHCM chia sẻ tại tọa đàm.

Tại tọa đàm, GS.TS. Sử Đình Thành – Giám đốc Đại học Kinh tế TPHCM chia sẻ, thị trường carbon là một công cụ kinh tế quan trọng trong việc thúc đẩy giảm phát khí thải nhà kính và chống biến đổi khí hậu.

Thị trường carbon được chia thành hai loại: Thị trường bắt buộc (sản phẩm là các hạn ngạch phát thải khí nhà kính) và thị trường tự nguyện (sản phẩm là các tín chỉ carbon). Thị trường carbon hoạt động dựa trên nguyên tắc "người gây ô nhiễm phải trả tiền”, cho phép các tổ chức mua bán, trao đổi các hạn ngạch phát thải khí nhà kính và một tỷ lệ nhất định các tín chỉ carbon. Thị trường carbon bắt buộc đã được chứng minh là có hiệu quả nhất trong việc giảm phát thải khí nhà kính.

Từ tháng 10/2023, Liên minh châu Âu đã ban hành cơ chế thuế carbon xuyên biên giới (CBAM – Carbon Border Adjustment Mechanism), nhằm đảm bảo sự công bằng trong cạnh tranh thương mại quốc tế và thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính. CBAM sẽ áp dụng thuế đối với các sản phẩm nhập khẩu vào EU dựa trên lượng khí thải khí nhà kính (trực tiếp và gián tiếp) phát thải trong quá trình sản xuất. Điều này được dự báo sẽ tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp xuất khẩu sang EU trong ngắn hạn.

Mặc dù vậy, cần nhiều nghiên cứu, diễn đàn thảo luận chuyên sâu hơn để có thể phân tích đa chiều tác động của CBAM và tận dụng các lợi thế, phát triển các sáng kiến nhằm tăng tốc lộ trình đạt mục tiêu trung hòa carbon cho Việt Nam cũng như TPHCM.

Triển khai thị trường carbon vào năm 2028 sẽ mang lại nhiều lợi ích cho TPHCM

TS. Nguyễn Thị Tuyết Nhung - Giảng viên Trường Kinh tế, Luật và Quản lý nhà nước

TS. Nguyễn Thị Tuyết Nhung - Giảng viên Trường Kinh tế, Luật và Quản lý Nhà nước (Đại học Kinh tế TPHCM) cho rằng, thị trường carbon tự nguyện cho phép tổ chức và cá nhân mua bán tín chỉ carbon để phục vụ một số mục đích liên quan đến bảo vệ môi trường hoặc muốn xóa bỏ "dấu chân" carbon.

Thị trường carbon tự nguyện được xem là một trong những công cụ quan trọng trong việc góp phần đảm bảo hoàn thành được những cam kết trong mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính 45% đến năm 2030 và phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Bà Nhung đánh giá, thị trường carbon tự nguyện là xu thế, xu hướng của thế giới. Thị trường này cung cấp cơ chế linh hoạt và hiệu quả, giúp cho các cá nhân, tổ chức đẩy nhanh tiến độ, hành động để giúp giảm thiểu tác động lên môi trường, đảm bảo một số cam kết liên quan đến môi trường.

TPHCM đang phải đối mặt với nhiều thách thức về môi trường, đặc biệt là vấn đề ô nhiễm không khí (phát thải hơn 60 triệu tấn CO₂/năm, chiếm khoảng 18-23% cả nước). Do đó, việc triển khai thị trường carbon vào năm 2028 sẽ mang lại nhiều lợi ích cho Thành phố.

Đầu tiên, giúp giảm phát thải khí nhà kính, góp phần cải thiện môi trường và nâng cao sức khỏe cộng đồng.

Thứ hai, gia tăng hiệu quả kinh tế. Thị trường carbon sẽ tạo động lực cho các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, sử dụng hiệu quả hơn các đầu vào sản xuất, từ đó góp phần gia tăng năng suất, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Thứ ba, thị trường carbon sẽ tạo cơ hội thu hút đầu tư trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, công nghệ môi trường, thu hút nguồn tìa chính khí hậu quốc tế... thúc đẩy phát triển kinh tế xanh và tạo ra nhiều việc làm mới.

Thêm vào đó, tham gia vào thị trường carbon quốc tế sẽ giúp TPHCM nâng cao vị thế quốc tế trong nỗ lực chung chống biến đổi khí hậu.

Bà Nhung đánh giá TPHCM có nhiều đặc thù để phát triển thị trường tín chỉ carbon tự nguyện.

Ở phía cầu, TPHCM có quy mô nhu cầu tín chỉ carbon lớn, với lượng doanh nghiệp nhiều nhất cả nước, lượng doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng cao, nhận thức về bảo vệ môi trường của cá nhân và tổ chức cao.

Về phía cung, đặc thù của TPHCM có các dự án có thể phát triển từ cả khu vực công và tư về công nghiệp, thương mại, giao thông, quản lý chất thải, năng lượng tái tạo, hộ gia đình và rừng...

Đề xuất về một số phương án phát triển thị trường tín chỉ carbon, với vai trò là bên bán tín chỉ carbon, bà Nhung cho rằng TPHCM có thể đầu tư vào các dự án lắp đặt hệ thống đèn led tại các khu vực công cộng/ cơ quan Nhà nước, đầu tư vào các dự án phân loại rác thải, thúc đẩy chuyển đổi và sử dụng xe điện, rừng ngập mặn…

Để tăng cường vai trò là bên phát hành tín chỉ carbon trong thị trường carbon tự nguyện, TPHCM có thể ưu tiên ban hành một số chính sách như quy định về nguồn vốn tài trợ và các phương thức sử dụng vốn cho hoạt động phát triển dự án phát hành tín chỉ carbon. Ngoài ra, TPHCM cũng có thể thúc đẩy chính sách về việc sử dụng nguồn thu nhận được từ phát hành tín chỉ carbon, điều này cũng có thể giúp tạo ra nguồn thu mới cho Thành phố và khuyến khích các dự án môi trường.

Cát Lam

FILI