Xe sang khó bán, trùm phân phối phất lên nhờ xe bình dân Trung Quốc

Cuộc đổ bộ vào Việt Nam của hãng xe Trung Quốc nổi tiếng với những sản phẩm giá phải chăng - SAIC Motor đang trở thành bệ đỡ doanh số cho nhà phân phối Haxaco, khi xe sang tiêu thụ chậm do tình hình kinh tế khó khăn.

Một gian hàng tại sự kiện Vietnam Motor Show, ngày 23/10/2024

Tại triển lãm Vietnam Motor Show 2024 với chủ đề xe điện và xanh hóa, hãng BYD của Trung Quốc chào sân đầy ấn tượng với màn trình diễn xoay 360 độ tại chỗ của chiếc SUV điện WangYang U8.

Nhưng giữa sự huyên náo của tương lai đó, một thương hiệu xe khác cũng thuộc sở hữu của những ông chủ Trung Quốc là MG lại hút khách tham quan với một thông điệp rất đỗi bình thường: Xe của mọi nhà. Gian hàng triển lãm của hãng này trưng bày đến chục mẫu xe.

Dù vẫn có nhiều thành kiến đối với sản phẩm từ Trung Quốc, doanh số ô tô MG tại Việt Nam tăng mạnh trong khoảng 1 năm gần đây và lợi nhuận từ việc bán xe cũng đang chảy vào túi những nhà phân phối bản địa, như Haxaco.

“Có nhiều hãng định hướng về tương lai. Nhưng MG định hướng rất gần. Họ rất muốn việc bán xe phải phát triển trong khung thời gian gần” - ông Đỗ Tiến Dũng, Chủ tịch Haxaco (HOSE: HAX) nói, khi đến tham quan gian hàng MG trong ngày mở màn triển lãm.

Ông cho rằng, những chiếc xe điện vẫn là sản phẩm chưa tiện lợi đối với người Việt, do thiếu hạ tầng sạc, ít nhất trong vài năm tới. Xe xăng giá phải chăng sẽ là lựa chọn phổ biến hơn, theo vị này.

Chủ tịch Haxaco - Đỗ Tiến Dũng bên cạnh chiếc MG7, tại gian hàng xe MG, triển lãm Vietnam Motor Show, sáng 23/10 - Ảnh: TV

Là nhà phân phối đứng đầu dòng xe hạng sang, chiếm khoảng 40% thị phần Mercedes-Benz tại Việt Nam, công ty mà ông Dũng dẫn dắt chứng kiến đà suy giảm mạnh về doanh thu và lợi nhuận trong 2 năm qua. Những chiếc xe gắn logo sao 3 cánh, giá từ vài tỷ đồng, không còn là ưu tiên của người mua trong thời buổi làm ăn khó khăn, kể cả khi họ là những người giàu có.

Doanh thu tính riêng công ty Haxaco (đảm nhiệm mảng phân phối xe Mercedes-Benz) trong năm 2023 giảm trên 47%. Bước sang 9 tháng của năm 2024, mức giảm vẫn là 17%.

Tuy nhiên, khi bao gồm cả các công ty con đang chào bán xe MG ra thị trường, số liệu tại báo cáo tài chính Haxaco cho thấy sự khởi sắc. Doanh thu hợp nhất tăng 38% trong 9 tháng đầu năm nay, và lợi nhuận ròng chỉ thấp hơn cùng kỳ năm 2022 xét trên toàn bộ lịch sử kinh doanh của Công ty.

Bệ đỡ mới Doanh thu từ xe MG giúp Haxaco tăng trưởng trở lại, trong khi Mercedes-Benz vẫn khó bán Đvt: Tỷ đồng Nguồn: VietstockFinance

Thai nghén từ những năm trước với một vài showroom MG mở mới, nhưng cho đến giữa năm 2023, các lãnh đạo Haxaco mới bắt đầu nhắc đến MG nhiều hơn, như là một trọng tâm trong chiến lược phát triển. Điều đó diễn ra đồng thời khi đơn vị chủ quản MG là Tập đoàn Công nghiệp Ô tô Thượng Hải (SAIC Motor) bắt đầu cho thấy ý định thực sự muốn xâm nhập vào Việt Nam.

Một đất nước 100 triệu dân với GDP tăng trưởng trên 6%/năm là thị trường thèm muốn cho tất thảy các nhà sản xuất nước ngoài. Đặc biệt khi Trung Quốc hiện nay đã là nhà xuất khẩu xe lớn nhất thế giới và thị trường tiêu thụ ở nước sở tại gặp khó mấy năm qua do khủng hoảng bất động sản. SAIC Motor thể hiện tham vọng, kể cả khi họ chắc chắn sẽ bước vào cuộc cạnh tranh gay gắt với các hãng xe Nhật và Hàn đang chiếm lĩnh thị trường.

“Việt Nam quá tiềm năng so với các thị trường trong khu vực” - Phó Tổng Giám đốc SAIC Motor Việt Nam - ông Trần Nam Thắng - cho biết trong cuộc phỏng vấn riêng với người viết, tại Vietnam Motor Show 2024. Theo ông, tỷ lệ sở hữu ô tô tại Việt Nam chỉ ở mức 50 chiếc/1,000 dân - đang rất thấp, ngay cả khi so với các nước lân cận.

Ngoài SAIC Motor, không ít hãng xe khác từ quốc gia hàng xóm cũng đang đổ bộ vào Việt Nam, như BYD, Lynk & Co (Geely), GAC, Wuling.

Nhưng thâm nhập thị trường không phải là bài toán đơn giản cho xe bốn bánh có nguồn gốc từ Trung Quốc, bởi nhiều quan ngại và thành kiến về chất lượng và độ bền. “Điều đó chưa thể xóa bỏ một sớm một chiều” - vị lãnh đạo SAIC Motor Việt Nam nói.

Ông Thắng cho biết, mục tiêu của hãng là cố gắng giải quyết các vấn đề vướng mắc chính của khách hàng khi quyết định mua xe, chủ yếu là sự mất giá của xe đã qua sử dụng và lo lắng về độ bền.

Lời giải cho chúng là hệ thống đại lý đang liên tục mở rộng (hiện MG có 41 showroom), trung tâm mua bán xe cũ chính hãng, trung tâm đào tạo kỹ thuật viên sửa chữa, phụ tùng giá rẻ, dịch vụ cứu hộ, cũng như kéo dài thời hạn bảo hành xe. Đương nhiên, tác động và vận hành thực tế của những chính sách trên cần thời gian để kiểm chứng.

“Rất may mắn, khách hàng bây giờ cũng chấp nhận và dám thử hơn xưa” - ông Thắng nói.

Đắt hàng Xe MG bất ngờ bán chạy kể từ nửa sau năm 2023, trong khi những năm trước ì ạch Đvt: Xe Nguồn: mgdanang.vn (PTM)

Một “tính năng” hấp dẫn nhất của xe MG lại là mức giá thấp của chúng. Giới đánh giá xe đều chung nhận định, giá xe hãng này thường được định vị phải chăng khi so sánh các mẫu cùng phân khúc.

Điểm nổi tiếng của nền sản xuất Trung Quốc luôn là quy mô sản lượng lớn và chi phí thấp. Trong tháng 8 đến tháng 10 vừa qua, chính phủ Mỹ, Canada và EU thậm chí liên tiếp áp thuế đối với xe điện Trung Quốc, trước lo ngại những chiếc bốn bánh chạy pin giá rẻ sẽ đè bẹp ngành công nghiệp xe xanh đắt đỏ của họ.

Mẫu xe bình dân nhất của MG là chiếc sedan MG5, từng bị ANCAP - tổ chức đánh giá chất lượng xe mới của Úc - chấm 0 điểm về độ an toàn, nhưng sau đó vẫn bán chạy tại Việt Nam vì giá rẻ.

Tại Vietnam Motor Show tổ chức hồi tháng 10, MG trình làng chiếc G50 để tấn công vào phân khúc xe MPV 7-8 chỗ, thu hút sự chú ý của giới review xe. Họ đánh giá, dù thông số kỹ thuật tốt trong phân khúc phổ thông, vấn đề hấp dẫn khách hàng nhất vẫn là kỳ vọng giá bán G50 sẽ thấp hơn đáng kể so với lựa chọn tương tự từ các hãng Nhật, Hàn.

Một chuyên viên tư vấn xe MG cho chúng tôi biết, về giá bán dòng G50, chưa có công văn chính thức từ nhà máy ban hành cho đại lý toàn quốc, nhưng dự kiến giá ra mắt sẽ vào khoảng 600-700 triệu đồng/chiếc. “Xe đang nằm ở cảng,… chờ thông quan giấy tờ là bán” - theo chuyên viên này.

G50 - mẫu xe MPV dự kiến được MG mở bán chính thức từ cuối năm nay

Giới quan sát phỏng đoán, kể cả khi đợt hấp thụ đầu tiên không tốt, MG vẫn có thể giảm giá sau đó để kích cầu, như những gì họ đã làm với dòng xe MG5 - hiện được xem là xe xăng rẻ nhất thị trường.

“Tính thực dụng của xe MG đặt lên rất cao” - ông Dũng của Haxaco nói, trong cuộc phỏng vấn riêng với người viết.

Với 30 năm lăn lộn trong ngành bán xe, vị Chủ tịch Haxaco dự báo, đang có nhu cầu chuyển đổi rất lớn từ sử dụng xe máy sang ô tô tại Việt Nam, tập trung chủ yếu ở phân khúc thấp cấp. “Họ chẳng thể chuyển một phát từ xe máy lên xe (ô tô) cao cấp được, mà phải dần dần.”

Haxaco, hiện chiếm 38% thị phần bán xe MG tại Việt Nam, dự tính sẽ tiếp tục mở rộng hệ thống đại lý theo đà phát triển kinh doanh. Cho năm 2025, mục tiêu doanh số MG của nhà phân phối này là 8 ngàn xe, đồng thời xây mới 6 showroom.

Trong khi đó, mảng phân phối xe sang Mercedes-Benz sẽ không mở thêm cơ sở, vì hạn chế về mặt sản lượng.

Khi doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp đang hồi sức, ông Dũng cũng tỏ ra lạc quan về hướng đi của nền kinh tế trong tương lai gần. Vị này kỳ vọng vào những giải ngân chi tiêu công và các khuyến khích tiêu dùng từ Chính phủ. “Chính trị ổn định sẽ kéo theo sự tập trung phát triển kinh tế”.

“Chắc chắn là trong năm 2025, thị trường ô tô nói chung sẽ khởi sắc hơn” - ông Dũng nói - “Đó là điều chắc chắn.”

Ông Đỗ Tiến Dũng là vị doanh nhân từng lên tiếng chỉ trích những người lướt sóng cổ phiếu là “ký sinh trùng” của doanh nghiệp. Nhưng lúc này, những nhà đầu tư dài hạn có thể quan ngại khi nhìn vào chính công ty mà ông dẫn dắt. Phần lợi ích của cổ đông không kiểm soát tại Haxaco đang ngày càng gia tăng, do tỷ lệ sở hữu của công ty mẹ đối với CTCP Sản xuất, Thương mại và Dịch vụ Ô tô PTM (công ty con phụ trách chính trong việc phân phối xe MG) đã giảm từ 98.3% xuống còn 51.6% trong quý 1/2024, ngay trước khi doanh số và lợi nhuận kinh doanh xe MG tăng mạnh. PTM cũng là đơn vị trực tiếp ký kết hợp tác chiến lược với SAIC Motor Việt Nam trong ngày 24/10 vừa qua. Lợi ích không thuộc về cổ đông Haxaco tăng kể từ 2024 Đvt: Tỷ đồng Nguồn: VietstockFinance Sau khi cổ đông Nhà nước Samco thoái vốn khỏi Haxaco vào đầu năm 2016, gia đình ông Dũng là nhóm chi phối trong cơ cấu chủ sở hữu doanh nghiệp, với tổng tỷ lệ 34.4%, tính đến cuối tháng 6/2024. Ông Dũng cùng vợ là 2 cổ đông lớn nhất và đều đang giữ ghế trong HĐQT 5 người của Haxaco. Cô con gái (sinh năm 1995) của vị Chủ tịch cũng từng là Thành viên HĐQT trong vòng 8 năm, trước khi được miễn nhiệm vào tháng 3 năm nay; thay thế vị trí là Tổng Giám đốc Haxaco - bà Nguyễn Thị Ngọc Bích. Hiện nhà phân phối xe này có 1 cổ đông lớn nước ngoài (tỷ lệ sở hữu 5.7%) là quỹ AFC VF Limited, nhưng họ không có đại diện tham gia HĐQT Công ty.

Thừa Vân

FILI